SERIE
Dirk Talboom (Johny Voners), de zoon van de politiecommissaris (Marcel Hendrickx), ziet hoe zijn overbuurmeisje Nora Pintens (Gerda Marchand) onder bedreiging haar elektrisch straalkacheltje moet afgeven aan twee boeven. Het kacheltje bezit de bijzondere eigenschappen dat het om de één of andere reden ook als radio - zij het alleen voor een gewestelijke zender - functioneert. Dirk, die rechten en criminologie studeert, verwittigt zijn vader, en kruist zo het pad van privé-detective Axel Nort (Nand Buyl), die blijkbaar al op de zaak zit. Samen zoeken ze waar het kacheltje vandaan kwam. Via de brocanterie van Elia (Vera Veroft) komen ze te weten dat het kacheltje daar is verkocht door klusjesman Sam Suffie (Jan Reusens), die spijtig genoeg het slachtoffer is geworden van een misverstand, waardoor zijn koffertje (met een fles wijn en ho zo maar even een halve kip!) werd verwisseld met dat van het straalkacheltje. Nort stelt een onderzoek in, en stuit op een wijd verbreid netwerk van diamantsmokkelaars, met aan het hoofd de gezochte Hugo Dilbert (François Bernard), die over een onuitputtelijke groep handlangers schijnt te beschikken en als een paling telkens het gerecht een stap voor blijkt te blijven.

Axel Nort is nostalgische jeugdtelevisie van het soort waarin ook Kapitein Zeppos en Johan En De Alverman thuishoren. De kapitein himself, Senne Rouffaer, klom in de regisseursstoel, maar de hoofdrol was weggelegd voor Nand Buyl, tegenwoordig een krasse knar die met films als Vidange Perdue bewijst nog lang niet uitgeacteerd te zijn. De reeks draagt echter ook duidelijk de stempel van producer Bert Struys en scenarist Lode De Groof, die in de jaren '60 elke zomer opnieuw een nieuwe hit voor de kleintjes hadden klaarstaan, en er voorwaar nog een deel gesleten kregen aan de buitenlandse markt.

De meest voor de hand liggende kritiek voor de serie is dat eigentijdsheid compleet vreemd is, en er zowat niets van de visualisaties de tand des tijds heeft doorstaan. In dit universum rijden alle Belgen nog met een nummerplaat met vijf cijfers, staan geheime boodschappen gecodeerd op een fonoplaat met drumsolo's, en zijn de schurken van dienst zó herkenbaar als zijnde (a) niet geschoren, (b) langharig tuig, en (c) altijd opererend per twee. De verhaalwendingen (Elia legt de kaarten? Sam Suffie loopt vermommingsgewijs rond met een houten been???) vragen zeer veel inlevingsvermogen bij de kijker, en zijn misschien net niet zo potsierlijk - maar het scheelt niet veel - als onze herinnering aan een reeks als Merlina (met overigens dezelfde Jan Reusens) waarin de schurken van Sardonis met de naam van hun misdaadorganisatie in koeien van letters op hun camionnette rijden. Ook zijn de speciale effecten redelijk knudde - bij het volautomatische inbrekersalarm van Nort zien we duidelijk dat men gewoon de camera heeft stilgezet, Vera Veroft vast heeft geketend aan de reuze-marionet, en de opname opnieuw gestart. In vergelijking konden we bij Kapitein Zeppos tenminste opmerken dat zijn door het water varende auto min of meer naar behoren werkte.

Toch mist Axel Nort geenszins de charme van de andere befaamde BRT-jeugdreeksen, en straalt alles aan de reeks, de auto's, de kledij, het platteland, het interieur van de café's, de rommelwinkel van Elia, tot en met de hoogst onhippe korte broeken waarin de kinderen op straat spelen, de charme van het (rurale) Vlaanderen van de jaren '60 uit. Het zal bovendien voor de generatie van nu ondenkbaar zijn om Johny Voners als jonge snaak op een terrasje een glas limonade te zien drinken, terwijl zijn mentor zich goed doet aan een fris glas gerstennat. De politiek ten aanzien van jeugdprogramma's op de VRT liet ook niet anders toe - jeugd en alcohol was in die tijd ondenkbaar, en de "hippe" fuif uit aflevering 10 ziet er naar hedendaagse normen uit als een theekransje voor de derde leeftijd. Ook zijn de schurken van dienst eerder dom dan slecht te noemen, valt er nergens een dode te bespeuren (één zwaargewonde in aflevering 12 is het summum), en wordt alles waar geen budget meer voor was om het te filmen haarfijn uitgelegd door de acteurs, die voortdurend elkaar de evidentie zelve uit aan het leggen zijn. Toch is het ensemble gezien het tijdskader meer dan behoorlijk, vooral dan de onverslijtbare Nand Buyl, en hebben niet alleen binnenlandse producties last van een dergelijke knulligheid; of U hebt waarschijnlijk nooit een aflevering van Bonanza gezien. Er wordt wel meer "creatief geleend" bij buitenlandse voorbeelden: één van de muzikale thema's rond de vijfde minuut van aflevering 9 lijkt niet toevallig wel héél veel op dat van het twee jaar daarvoor verschenen Goldfinger.

BEELD EN GELUID
De beeldband van Axel Nort is flink toegetakeld, en was al niet schitterend om mee te beginnen. Zo zitten er in sommige afleveringen in zowat alle camerabewegingen witte strepen op de plaatsen waar de filmlas terug aan elkaar is gezet, en dat is zowat bij elke beeldwissel. Telecine-wobble is een algemeen probleem, en de niet constante snelheid merken we ook aan de fluctuaties in de muziek, een naar 2.0 opgewaardeerde monotrack, maar U had wellicht toch niets anders verwacht. Vallen de close-ups nog redelijk mee, dan zijn de totaalshots vaak onscherp en bewogen.

EXTRA'S
Waar we tegenwoordig showbiz-programma's als De Rode Loper moeten verdragen, was er in de jaren '60 Echo. Als kunstkring Het Vierkant uit Puurs een wedstrijd met kindertekeningen uit de televisiereeks organiseerde, haalde dat de buis, en herkennen we daar zelfs als commentaarstem Tante Terry niet? Het fragmentje duurt hoop en al 40 seconden, maar zegt enorm veel over de manier waarop vroeger televisie gemaakt werd. Recenter is het 3 minuten durend fragment uit het zomerse opvulselprogramma Groeten Uit Leut, waarin Johny Voners na al die jaren terugkeert naar de plek waar Axel Nort werd gefilmd, het nog steeds pittoreske Ronse. En een reeks van Bridge kan uiteraard niet zonder de intussen reeds flink aangedikte collectie trailers van wat intussen een behoorlijk stukje cultuurpatrimonium is geworden.

CONCLUSIE
Axel Nort is een stuk televisiegeschiedenis, maar zal wel veeleer de nostalgici aanspreken.