SERIE Tony Verbruggen (Vic De Wachter) was in een vorig leven gerechtsjournalist bij een ernstige krant, maar is ontslagen wegens een zware beroepsfout: hij heeft zich laten betalen om gevoelige gegevens uit een artikel te houden. Om den brode is hij gedwongen om onder zijn niveau te gaan werken bij Express, een rioolmagazine van het ergste soort, waar het de gulden stelregel is dat als een woord meer dan acht letters telt, het te moeilijk is voor hun gemiddelde lezer. De regels voor verantwoorde journalistiek worden bij Express in regel op velletjes van tien bij tien op een dubbele laag gedrukt en vrolijk gebezigd als pleepapier. Danielle Polspoel (Camilia Blereau), de hoofdredactrice, is veeleisend en Tony's privéleven is compleet kapot gegaan aan zijn tegenstrijdige streefdoelen om enerzijds een bepaalde beroepsethiek te hanteren én daarbij de barmhartige Samaritaan uit te hangen, en anderzijds dagelijks te moeten meewerken aan een roddelblaadje dat van A tot Z van recalcitrante (wij gebruiken wél woorden van meer dan 8 letters!) leugens aan elkaar hangt. Zijn vrouw Isabelle (Nora Tilley) heeft hem na een ultieme verzoeningspoging verlaten - om de puntjes op de i te zetten: zij heeft hem eruit gegooid - en ware het niet dat zijn dochter Eva (Ianka Fleerackers) thuis haar vader toch nog wat tracht te bemoederen, zou Tony al helemaal geen familiaal leven meer hebben. Vrienden zijn een schaars goed geworden: alhoewel Tony kan rekenen op de steun van zijn ietwat cynische collega-journalist Eric Demoor (Hubert Damen) en fotografe Yvette Willems (Mieke De Groote), is de sterreporter van Express, Yvo Sterckx (Alex Van Haecke) maar wát blij met elke gelegenheid waarbij hij Tony's ballen te drogen kan hangen. En de marginale kringen van lezers van het snertblad Express zijn een droom van een open riool om verhalen, roddels, sociaal compleet onaanvaardbare toestanden en een flinke portie kleine en grote criminaliteit uit te vissen. Het frappantste is dat de journalisten tijdens het uitvoeren van hun taken keer op keer merken dat deze onderlaag van de maatschappij nog helemaal niet het ergste is, en dat er tal van vertakkingen naar de bovenwereld wijzen, waar nette modelgezinnetje van het type huisje-tuintje-kindje-beestje toch ook wel allemaal een onsmakelijk en al half ontbonden lijk in de kast hebben liggen.
Heel zelden gebeurt het dat alle sterren aan de hemel in de goeie positie ten opzichte van elkaar staan en een stukje magie geboren wordt. Zo'n moment was zeker en vast het ogenblik waarop misdaadauteur Ward Hulselmans (Heterdaad, Stille Waters en het eerste seizoen van Witse) de ingeving kreeg om de serie Niet Voor Publikatie bij elkaar te pennen. De reeks speelde samen met Langs De Kade van Libera Carlier zeker een voortrekkersrol bij het ontwikkelen van de moderne Vlaamse krimi, maar de invalshoek, waarbij de wereld van de criminelen wordt bekeken vanuit het perspectief van een journalist bij een roddelkrant in plaats van een politie- of detectivebureau, is tot nog toe één van de origineelste zetten gebleken in de geschiedenis van het betere VRT-feuilleton. Alhoewel op deze box beweerd wordt dat het hier om de eerste reeks gaat, is dat feitelijk niet juist: het is de tweede. Een paar jaar eerder werd namelijk reeds het startschot gegeven met een miniserie van 3 afleveringen over de besognes van journalist Tony Verbruggen (Het model, De overdosis en Overbodige luxe). Deze afleveringen, die spijtig genoeg de dvd nog niet gehaald hebben en zelfs nooit heruitgezonden zijn, vormen een minireeks op zich waarin we zien hoe Tony Verbruggen in hemelsnaam op een redactie from hell als die van Express is terechtgekomen. De minireeks, die eertijds nog onder het Made In Vlaanderen-label is uitgezonden, werd echter onverwacht een succes en het vervolg van tien afleveringen dat we nu in handen hebben, feitelijk dus een soort doorstart, werd in 1994 op het scherm gebracht. Vooral de vakkundige en intelligente scenario's van Ward Hulselmans, wiens lof we eigenlijk niet genoeg kunnen zingen, die verhalen uit een grootstad plukt die toch voldoende universeel zijn en tegelijkertijd heel wat raakpunten hebben met actuele thema's (politieke afrekeningen, verdwenen kinderen, burgerwachten...), bewijzen dat Hulselmans een stevige vinger aan de pols van de maatschappij heeft. Zijn scenario's die intelligentie en eenvoud tegelijkertijd uitstralen, tillen deze reeks bijzonder hoog boven de gemiddelde Vlaamse policier. Bij aanvang van de reeks werd bekend gemaakt dat er nog een derde reeks zou komen, maar omdat Vic De Wachter andere verplichtingen had, wordt hij uit de derde reeks geschreven en maken we in deze tweede reeks al kennis met zijn opvolgster, Ellen De Vos, een doorbraakrol voor een piepjonge Ann Ceurvels.
Niet alleen de scenario's zitten goed in elkaar, ook aan de karakteruitwerking is zorg besteed. Verbruggen is een tragisch maar goedhartige figuur, een lovable loser, die toch nog blijft voortvechten voor zijn idealen, "zoals Don Quixote", zoals zijn vrouw Isabelle het zo mooi omschrijft, alhoewel de prijs die hij op privévlak moet betalen voor zijn inzet erg hoog is en hij weet dat hij rock bottom heeft bereikt. Verbruggen wordt door Vic De Wachter op een zodanige manier gebracht dat je niet anders dan sympathie kan hebben voor zijn situatie. Tegenover hem staat Eric Demoor, een lapzwans van de ergste soort die toch een dieper, spiritueel trekje heeft dat hij goed verborgen weet te houden achter een masker van bitter cynisme. De manier waarop Hubert Damen zijn rol invult, ligt alleszins in het verlengde van zijn commissaris Witse, maar dan een beetje stouter en ondeugender - elke scène met hem is goud waard - en zijn one-liners zijn keer op keer aanstekelijk grappig. Yvo Sterckx is een arrivist, een man zonder principes, die elke vorm van ethiek in het algemeen en werkethiek ten opzichte van zijn collega's heeft afgezworen om zichzelf te kunnen opwerken tot sterreporter. Dat zijn troon in het protocol ongeveer op dezelfde hoogte als die van Prins Carnaval staat, heeft hij duidelijk niet door. Zowel Demoor als Verbruggen zijn intellectueel zijn meerderen, maar Yvo wint het vaak op punten door slagen onder de gordel.
Niet Voor Publikatie heeft troeven waar andere Vlaamse politiereeksen alleen maar kwijlend naar kunnen kijken. Om nog maar eens een versleten cliché uit de kast te halen: het onderbuikgevoel van deze reeks zit van begin tot einde op de juiste toon, de casting is tot in de kleinste rolbezetting perfect, én er wordt ook nog eens een bijzonder aangenaam en correct Vlaams gesproken waar de namaakhollanders van Flikken nog lessen kunnen van leren. Én als kers op de taart is de reeks ook nog eens met de nodige kunde in beeld gebracht.
AFLEVERINGEN
Disk 1:
1. Eens veroordeeld... Tony moet een verslag schrijven over een pas uit de gevangenis ontslagen inbreker, Leon Van Aken (Marc Bober), die het mikpunt is geworden van achterklap in de sociale appartementen waar hij woont. Tony kan een reeks roddelartikels niet tegenhouden. Van Akens ex-kompanen proberen hem te dwingen om mee te doen met een nieuwe kraak, waar vier miljoen mee op te strijken valt. De erg negatieve artikelenreeks en het feit dat Van Aken per se zijn buitenlandse vriendin zonder verblijfsvergunning een toekomst wil bieden, duwen hem terug in de criminaliteit.
2. Derde keer, goede keer Express wordt getipt dat de politie een razzia plant in een café waar er voor grof geld wordt gegokt. Onder de aanwezigen zit er ook een oude bekende van Tony: ex-bokser Freddy De Backer (Bart Van Broeckhoven), die er tevens voor verantwoordelijk is dat Tony eertijds bij een serieuze krant is ontslagen. Tony heeft hem eertijds een dienst bewezen met hem de hand boven het hoofd te houden, en het ziet ernaar uit dat de geschiedenis zich herhaalt.
3. Om het staatsbelang Tony krijgt een smeuïge tip dat Armand Teugels (Walter Moeremans), de chauffeur van een parlementair, een fietser heeft omver gereden. Juist omdat de parlementair, André De Vries (Jo De Caluwé) met zijn partij Vlaams Demokratisch Front staat voor vrede en veiligheid, is het een des te pijnlijker gegeven dat uitgerekend zijn chauffeur het niet te nauw heeft genomen met de verkeersveiligheid. Teugels' ex (Blanka Heirman) komt echter met een andere versie op de proppen: haar man zat niet achter het stuur, maar De Vries zelf, en hij heeft om de volksvertegenwoordiger uit de wind te zetten (én uiteraard tegen een niet onaardige betaling) de schuld op zich genomen. Maar ook dat is niet het hele verhaal, want wanneer Tony en Eric het tijdsgebruik van De Vries nagaan en daarbij in een louche privéclub verzeilen, krijgen ze voorwaar de Staatsveiligheid achter hun broek.
Disk 2: 4. De honger Omdat de komkommers ongelofelijk hard groeien haalt Express nog eens een foto boven van een pin-up (Mieke Bouve) die jaren geleden met praktisch geen kleren aan op de voorpagina heeft geposeerd. De redactie heeft vernomen dat de vrouw, Monique Van Gelderen, intussen getrouwd is met een miljonair (Leo Madder) die haar vader had kunnen zijn. De krant verbindt aan dit modern assepoesterverhaal bovendien een lezerswedstrijd, waarbij diegene die Monique kan vinden, tienduizend frank rijker wordt, goed wetende dat ze de vrouw al lang gevonden hebben. De dame is niet happig op de extra publiciteit en Tony voelt zich seksueel aangetrokken tot haar. Bloeit er iets moois of wordt het toch allemaal kapotgemaakt door het stukje riooljournalistiek dat er bij Express bedreven wordt?
5. De helderziende Om een doorbraak te forceren in een twee jaar oude verdwijningszaak, heeft Danielle het lumineuze idee gekregen om een niet echt mentaal evenwichtige Hollandse paragnost (Cor Bakker) onder de arm te nemen. Tony en Eric krijgen de twijfelachtige eer om een stuk grond naast de autostrade om te mogen spitten, uiteraard zonder resultaat. Uiteindelijk vinden ze toch een lijk, maar ergens op een heel andere plaats en kan Express met een zéér spectaculaire scoop uitpakken. Volgende stap is de moordenaar vinden, en Richard Broekx (Eddy Vereycken), oom van het slachtoffer, duidelijk een zware recidive pedofiel, treedt weer op het voorplan, alhoewel de politie hem vorige keer niets kon maken en nu ook niet.
6. Burgerwacht Op een avond wordt voor een café in de Sterstraat een autoruit ingeslagen. Een toevallige getuige, Zat Frankse (Roger Van Kerpel), wordt nogal hardhandig aangepakt door een motorrijder met een paardenstaart. Express vindt het nieuwswaardig en stuurt een reportageploeg om de pas opgerichte burgerwacht - feitelijk een zooitje ongeregeld - te interviewen. Het idee ging uit van bakker Gust (Mandus de Vos), de cholerieke caféhabitiué Stafke (Walter Van de Velde) en de bende bejaarden uit de kroeg. Wat zij doen lijkt eerder op het terroriseren van brave burgers, en ze schuwen ook al geen geweld. De echte bende heeft intussen een mannetje ingehuurd om in de Sterstaart zoveel mogelijk chaos te veroorzaken, ook in het studentenhuis, want er heeft duidelijk iemand belang bij om de studenten zo zwart mogelijk te maken. Wat de zaak er voor Tony echter gecompliceerder op maakt is dat de beschrijving van de dader als gegoten past op het nieuwe vriendje van zijn dochter.
7. Schijn bedriegt Een hittegolf teistert de stad en Yvette heeft een paar leuke gelegenheidsplaatjes geschoten waarin een vrouw in een fontein uit de kleren gaat. Kort na de publicatie biedt er zich echter een vreemde figuur aan (Jappe Claes) die alle foto's van het incident wil kopen, ook de niet gepubliceerde. Bij nader onderzoek ziet Tony op de achtergrond van één van de foto's zijn beleggingsadviseur Frank Jespers (Eric Van Herreweghe) samen met een schimmige onderwereldfiguur. Betekent dit dat Tony zijn spaarcenten foetsie zijn?
Disk 3: 8. Het idool Express begint met een rubriek waarin de lezers vragen kunnen stellen aan hun favoriet idool. Eén welbepaalde lezeres, Myriam Van Hecke (Elise Bundervoet), komt voor de dag met enkele heel saillante details over tieneridool Mono Zanga (Jean Bosco Safari), maar ze wil voor haar verhaal goed betaald worden. Tony komt er echter achter dat de vrouw geobsedeerd én knettergek is.
9. Lange vingers Yvette fotografeert een winkeldievegge (Leah Thys) die net een set dure lingerie heeft ontvreemd. Het verhaal achter de foto wordt des te sappiger als het Solange Poppe blijkt te zijn, de vrouw van de bekende mode-ontwerper Max Poppe (Luc Springuel), die net op het punt staat een nieuwe collectie aan de pers te presenteren. De nieuwe redactrice, Ellen De Vos (Ann Ceurvels), wordt naar de modeshow gestuurd terwijl Tony een smeuig verhaaltje over kleptomanie moet schrijven. Mevrouw Poppe heeft echter haar zinnen gezet op het ten gronde richten van het mode-imperium van haar man, en ze heeft nog een ander interessant nieuwtje voor Express: een stapel valse facturen. Maar waarin is de gemiddelde lezer van Express het meest geïnteresseerd: een financiële constructie waar men universitaire studies voor moet hebben gedaan om ze te begrijpen, of een kanten beha? Tony verwerkt intussen zijn echtscheiding en arriveert ladderzat op de redactie.
10. Dubbelspel Yvo Sterckx heeft een tip over een groots opgezette drugsrazzia, maar alle inspanningen van de politie ten spijt bedraagt de vangst welgeteld twee gram hasjies. Hij nagelt de ambitieuze procureur (Eddie Brugman) genadeloos aan het kruis, maar dient het artikel wel in onder Ellens naam. In het milieu valt intussen een vijfde drugsdode ten gevolge van een dosis veel te pure heroïne die op de markt gebracht wordt door een bende ongure Chinezen. De politie heeft het met de dealer die de dodelijke dosis heeft verkocht, in het milieu bekend als Bingo (Rudolf Vervliet), op een akkoordje gegooid: ze zullen hem laten lopen in ruil voor het verklikken van de rest van de bende. Tony vindt dat dit niet kan en hij steekt zijn hand in het wespennest.
BEELD EN GELUID Niet Voor Publikatie is intussen vijftien jaar oud en de ouderdom heeft vooral gevolgen voor de beeldkwaliteit van het materiaal. In het beeld zit een verticale rimpeling en een witte vlek op de lens ontsiert sporadisch het beeld, zoals in de aflevering Dubbelspel. Ook colour bleeding is frequent te bespeuren en ruisvrij is het beeld ook niet. Om toch een paar goede punten op te noemen ook: de transfer is in verhouding tot de ouderdom nog vrij scherp, en over het algemeen ziet het kleurspectrum er wonderwel nog niet al te gedateerd uit. De eenvoudige maar effectieve Dolby Surround 2.0-geluidstrack klinkt aangenaam en vrij foutloos, met hier en daar misschien een iets te stille dialoog, maar toch een goede mix van geluidseffecten en muziek, waarvoor overigens Johan Hoogewijs tekende. De layer change op disks 1 en 3 had evenwel beter geplaatst kunnen zijn.
EXTRA'S Enige extra is een featurette van een paar minuten waarbij we met Ann Ceurvels naar de set trekken, uit één of ander showbizprogramma, Groeten Uit Leut. Het fragment waarover gesproken wordt komt overigens uit het laatste seizoen. Daarnaast ook nog een setje trailers uiteraard...
CONCLUSIE Niet Voor Publikatie is eten en drinken tegelijk, één van de kroonjuwelen aan de VRT-hofhouding. We nemen nogmaals onze hoed af voor Bridge Entertainment dat ze dit stukje cultureel patrimonium niet beneden hun waardigheid achten om het voor het nageslacht te vereeuwigen. Enige zonde is dat de inleidende minireeks van drie afleveringen nergens te bespeuren is; hopelijk maakt onze favoriete uitgever van VRT-reeksen deze fout in de nabije toekomst nog goed. Eens flink graven in het archief, beste Bridge, kan wonderen doen. D'r ligt nog goud in jullie archieven!
Studio:
Bridge Entertainment
Regie:
Mark De Geest, Marc Lybaert, Anne Ingelbrecht, Willy Vanduren Met:
Vic De Wachter, Hubert Damen, Ann Ceurvels, Ianka Fleerackers, Nora Tilley, Camilla Blereau, Mieke De Groote, Alex Van Haecke, Dirk Tuypens, Oswald Versyp, Johan Van Lierde, Barbara Bracke, Bart Dauwe
Film:
10/10
Extra's:
1/10
Geluid:
8/10
Beeld:
6,5/10
Regio:
0
Genre:
Misdaad
Versie:
Benelux (NL)
Jaar:
1994
Leeftijd:
AL
Speelduur:
569 min.
Type DVD:
SS-DL
Beeldformaat:
1.33:1 PAL
Geluid:
Vlaams Dolby Surround 2.0
Ondertitels:
Nederlands
Extra's:
• Reportage op de set van Niet Voor Publikatie
• Trailers
