:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> AVATAR
AVATAR (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2010-05-03
FILM
Na een cryogene slaap van bijna zes jaar ontwaakt Jake Sully (Sam Worthington) in een satellietstation van de maan Pandora waarop wetenschappers ergens in de 22ste eeuw druk bezig zijn het kostbare mineraal unobtainium te winnen. Ondanks zijn handicap - marinier Jake zit in een rolstoel - is hij de geknipte proefpersoon voor een project waarbij zijn levensenergie wordt overgetapt in een Avatar, een genetisch hybride wezen dat fysiek op één van de inheemse bewoners van Pandora lijkt, de Na'vi, maar dat aangestuurd wordt door een menselijke geest. Jake is geselecteerd in plaats van zijn tweelingbroer Tommy, die kort daarvoor bij een banale schietpartij voor een handjevol kleingeld het leven heeft gelaten. Het kweken van de Avatars vraagt niet alleen jaren geduld, maar ook een vooraf bepaald genetisch patroon, dat Jake als tweelingsbroer als bargaining chip achter de hand houdt. De kolonel, de kwaaie Miles Quaritch (Stephen Lang), belooft hem het nodige geld voor zijn behandeling als hij drie maanden lang tussen de nogal in zichzelf gekeerde wilden kan leven en dan trachten om hun gewoonten en zeden in kaart te brengen. Het is de bedoeling om daarna de Na'vi te laten verhuizen uit hun hoofdstad, die toevallig op de grootste unobtainiumertsmijn ligt. Met Jake als onderhandelaar kan dat misschien goedschiks, maar als de situatie zulks vergt zal dat kwaadschiks gebeuren.

Jakes verblijf tussen de Na'vi gaat niet onopgemerkt voorbij. De stamoudsten beslissen dat de dochter van sjamaan Neytiri (Zoe Saldana) hun gast Jake zal inwijden in de levensgewoonten van de Na'vi, dit tot grote jaloezie van Tsu'tey (Laz Alonso), de verloofde van Neyriti. Jake doet echt wel zijn best om zich de gewoonten van de Na'vi eigen te maken. Zo leert hij om in de natuur alleen dat te doden waaraan hij onmiddellijke behoefte heeft;, hij leert om een soort vliegende pteranodon te besturen en - hoe kan het anders - hij valt in de (ch)armen van de mooie prinses. Het sprookje duurt echter niet lang, want de verkenningsopdracht van drie maanden zit erop. De bulldozers staan klaar om het land van de Na'vi zo plat als een biljartlaken te leggen. Tot consternatie van projectleider Parker Selfridge (Giovanni Ribisi) is Jake van kamp veranderd. De tijd van onderhandelen is voorbij en het is tijd voor de napalmraketten. Jake wordt gedwongen om uit zijn Avatarlichaam te treden en de Na'vi aan hun lot over te laten. Met een laatste handjevol getrouwen kan hij zichzelf verschansen op een basis in de jungle, waar hij in zijn Avatarlichaam nog één poging doet om de Na'vi te mobiliseren tegen de tot de tanden bewapende mariniers. Het wordt een ongelijke strijd, maar de Na'vi kennen het terrein beter.

Avatar is het zoveelste prestigeproject van James Cameron, maar ook méér dan de zoveelste blockbuster. Het is het handelsmerk van de niet al te productieve regisseur is films per definitie te laten kraken onder het gewicht van de nieuwste technologische snufje op het vlak van speciale effecten. Dit leverde in het verleden onder meer een incarnatie van de monsters van kunstenaar H.R. Giger op (in Aliens, voortbouwend op het werk van Ridley Scott), wezens bestaande uit alleen maar vloeistof in The Abyss, de vloeibare T-1000 in Terminator 2 en natuurlijk zijn kroonstuk, de massale verzuippartij in Titanic. Voor Avatar wilde hij de mogelijkheid van synthespians ten volle uitbuiten, volledig computergegenereerde acteurs. In het inmiddels bijna 10 jaar oude Final Fantasy: The Spirits Within kan je ongeveer zien waar James zijn mosterd gehaald heeft, maa rhij zou Cameron niet zijn, mocht hij de techniek niet zelf radicaal hebben verbeterd vooraleer hij er iets mee uit te richten.

En dus verschenen de Na'vi-wezens ten tonele. Cameron ontweek hier op handige manier de voor de hand liggende valstrik dat het publiek onmiddellijk zou testen of hij de fotorealistische nulstandaard heeft gehaald (i.e. dat hij personages op computer genereert die niet van echte acteurs te onderscheiden zijn). Die vraag heeft hij handig voor zich uit geschoven: zijn Na'vi zijn weliswaar humanoïde, maar blauwhuidig, ongeveer dubbel zo lang als een mens en een stuk magerder en leniger. Hij heeft er anderzijds geen té exotische monsters van gemaakt - de poriën zijn op de huid te zien - opdat je je met het leed van de bedreigde bevolking zou kunnen vereenzelvigen. Handige zet. Maar Cameron heeft voor het creëren van de wereld van Pandora vooral op geen dollar gekeken. Meer dan de helft van de film speelt zich af in een soort jungle met lichtgevende planten, zeer exotische diersoorten en nog een paar kleine verrassingen die in meer of mindere mate mensenvlees op het menu hebben. De fotografie van deze computergegenereerde wereld die botst met de moderne oorlogsmachine van de nogal agressieve kolonisten, levert prachtige plaatjes op die inderdaad elders nog nooit zijn vertoond. Badend in het fluoriscerende blauw en geel, zien de nachtelijke scènes er op Pandora uit als fauvistische meesterwerkjes.

Anders is het gesteld met het verhaal. Dat wordt soms smalend Pocahontas In Space of nog Dances With Aliens genoemd, omwille van het feit dat er nu eens niets, maar dan ook niets, origineels aan het scenario is. Het klassieke verhaal van de "beschaafden" die naar het land van de "wilden" reizen om er de natuurlijke rijkdommen in te pikken is al vaak verteld en al even vaak komt het daarbij tot een romance tussen meestal een mannelijk personage van de veroveraars en een vrouwelijk van de veroverden. Waarna de held in kwestie voor het dilemma gesteld wordt of hij zijn oude vrienden trouw blijft (alhoewel die héél gemene streken uithalen), of toch maar kiest voor het lidmaatschap van de bende groene hippies - in dit geval blauwe, maar dat adjectief slaat eerder op het gedachtengoed dan op het pigment. Desondanks zitten er kemels van oneerbiedigheden in het scenario: zo trekken de wijze en aan eeuwenoude tradities gehechte Na'vi tegen de aanvallers ten strijde, gewapend met pijl en boog en worden ze uiteraard door de brandbommen in een mum van tijd van het strijdtoneel geveegd; en dan is het toch wel een US-marinier zeker die de ongeorganiseerde wilden eens een lesje in oorlogsvoering geeft en ze de regels van de krijgskunst in één sessie bijbrengt. Kortom, de nobele wilden worden tegelijkertijd getoond als wijs en bedreven in de levenskunsten en anderzijds als sociaal onaangepast en als een bende achterlijke kiekens. De naald van de stereotyperingdetector is gewoon uit het meettoestelletje gevlogen en in de deur blijven steken.

Nochtans wordt er in Avatar behoorlijk sterk geacteerd. Rising star Sam Worthington bewijst na Terminator: Salvation en Clash Of The Titans dat hij geen eendagsvlieg is. Zoe Saldana is in haar motion capture suit amper te herkennen en Sigourney Weaver is met haar rol alweer het onderwerp van een controverse geworden: de nogal gestresseerde Grace rookt in de film als een Turk. Alleen de slechterik van dienst, kolonel Quaritch, is een compleet karikatuur van zichzelf; daartegen is Giovanni Ribisi als de apathische industrieel voor wie de kwartaalcijfers duidelijk belangrijker zijn dan het welzijn van de Na'vi, een stuk interessanter.

Het is daarom niet geheel onterecht dat Avatar op de laatste Oscar-uitreiking wél een vracht minder belangrijke (lees: technische) Oscars in ontvangst mocht nemen, maar wat betreft de hoofdprijzen in de kou bleef staan ten nadele van The Hurt Locker. De film is een genot om naar te kijken: elk plaatje is een schilderij op zich en het kijken naar Avatar is als een bezoek aan één van de meest fantastische kunstmusea ter wereld, waar er haast niet genoeg plaats is om de meesterwerken tentoon te stellen. Verhaalsmatig schiet Avatar te kort: er zitten behoorlijk wat plotgaten in het scenario, met als meest opvallende en altijd terugkerende dat de natives na verloop van tijd - in dit geval zelfs quasi onmiddellijk - allemaal perfect Engels spreken. Ook het einde is een bijna niet door te slikken bal meel, extra gevaarlijk voor mensen met allergie voor stuifmeel van buitenaardse planten. Om een echt grote film te zijn primeert te vaak het vermanende vingertje boven het avontuur en dat is er op bepaalde ogenblikken net iets teveel aan.

BEELD EN GELUID
Avatar heeft een schitterende release gekregen, die al begint met  de details van Camerons overvloedig gedetailleerde wereld. De intricate stuifmeelpluisjes die de zaadjes van de heilige boom van de Na'vi afgeven, de textuur van de huid van de wilde roofdieren die de jungle van Pandora onveilig maken, de zebra-achtige huidstructuur van de Na'vi zelf tot en met de details van het uitgebreide oorlogsarsenaal van de mensheid. De presentatie ervan is subliem: als we voor het eerst het ruimteschip te zien krijgen dat in een baan om Pandora draait, baadt dat in een inktzwarte nacht met duidelijk geprononceerde lichtpuntjes van sterren en op de saaie zonnepanelen met vaak herhalende patronen is er geen spoortje van compressieartefacting te zien. Als Jake later op een computerscherm met een webcamera zijn videodagboeken aanvult, staan de opnamegegevens bijzonder scherp op de beeldplaat en kan je die gewoon mee lezen. Kortom, James Cameron heeft aan alles gedacht. Maar waar we het over willen hebben is de merkwaardige beeldformaatkeuze van de regisseur. De film is in de bioscopen in 2.35:1 getoond, maar Cameron heeft expliciet gekozen om het beeld via een open matte uit te rekken tot 1.78:1, voornamelijk omdat zulks in een 3D-presentatie een beter effect zou geven. Alhoewel het beeld dus niet het originele beeldformaat heeft, is de verandering niet zomaar op eigen houtje door de filmmaatschappij doorgevoerd. Nergens komt de compositie gedrongen over en ik vind het persoonlijk toch een aparte keuze voor de film, die ik niet noodzakelijk betreur. Wat wel stoort is dat de gele ondertiteling in twee verschillende lettertypes (ééntje voor vertalingen uit het Engels, ééntje voor vertalingen uit het Na'vi), die veel te hoog in het beeld staat. Ondanks het feit dat het beeld een perfecte score verdient, trek ik vooral voor de slechte positionering van de ondertitels toch een half punt af.

Het DTS-HD MA 5.1-geluid klinkt overweldigend, maar ook subtiel. Het viel me op dat bij een scène waarin een deel van het Pandora-woud in brand staat, je in de achterste speakers het hout nog hoort knetteren. Als Jake Sulley voor het eerst zijn ikran, zijn vliegende dinosaurus zeg maar, bestijgt en hij de afgrond inspringt, worden de registers pas goed opengetrokken en zoeven de objecten je rakelings langs de oren. Het geluidspectrum omhelst zowel de hoge tonen, zoals het geschreeuw van de ikrans, als de lage drumgeluiden wanneer de exoskeletten van de militairen om de basis lopen. De rustigere sfeer zoals die waarin Jake en Neytiri over de takken van de Levensboom lopen en de manier waarop zij hem de geesten van hun voorvaderen laat horen, zijn echter nog veel subtieler en klinken vol en immersief. De geluidstrack verdient dus een prima score over de hele lijn.

EXTRA'S
Deze uitgave bevat geen extra's. Een uitgave met extra's is voor een latere datum beloofd en zal waarschijnlijk samengaan met de release van de film in 3D. Ik zou toch gepleit hebben voor een release mét extra's, eventueel tegen een meerprijs. Vroeger bracht 20th Century Fox zijn befaamde 1-disk- en 2-diskdeluxeversies op de markt, waarom zouden ze dat nu niet meer kunnen? U krijgt er nog wel een exemplaar van de dvd bij in een kartonnetje.
 
CONCLUSIE
Avatar is gebaseerd op een bijzonder weinig origineel scenario in een originele setting, dat echter door miljoenen speciale effecten toch een wauwgevoel bij de kijker teweegbrengt. Nog maar eens een bewijs dat het wel degelijk mogelijk is om met een ampel budget voor po-stproductie van een simpelste verhaal een stuk filmgeschiedenis te maken. De technische kwaliteit van deze Blu-ray is zeer goed, alleen jammer van die gele ondertiteling. 



cover



Studio: Fox

Regie: James Cameron
Met: Sam Worthington, Zoe Saldana, Sigourney Weaver, Stephen Lang, Joel David Moore, Giovanni Ribisi, Michelle Rodriguez, Laz Alonso, Wes Studi, CCH Pounder

Film:
8/10

Extra's:
0/10

Geluid:
10/10

Beeld:
9,5/10


Regio:
B

Genre:
Sciencefiction

Versie:
Benelux (NL/FR)

Jaar:
2009

Leeftijd:
12

Speelduur:
162 min.

Type DVD:
SS-DL


Beeldformaat:
1.78:1 HD

Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Frans DTS 5.1
Duits DTS 5.1
Tsjechisch Dolby Digital 5.1
Hongaars Dolby Digital 5.1
Slovaaks Dolby Digital 5.1

Ondertitels:
Nederlands, Engels, Duits, Frans, Deens, Fins, Noors, Zweeds, Grieks, Portugees, Hongaars, Bulgaars, Kroatisch, Tsjechisch, Sloveens, Slovaaks
Extra's:
• Geen

Andere recente releases van deze maatschappij