:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> ELIZABETH
ELIZABETH (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2010-06-08
FILM
Engeland staat op zijn kop wanneer koningin Mary Tudor (Kathy Burke), de dochter van Hendrik VIII, kinderloos overlijdt en haar zuster Elizabeth (Cate Blanchett) de troon erft. Niemand gokt op een lange en rimpelloze heerschappij en Elizabeth heeft al eerder te kennen gegeven niet zo onwelwillend te staan tegenover de protestanten die Mary liefst van al had uitgeroeid. De diverse adellijke huizen staan elkaar reeds te verdringen om haar hand, met de verwijfde playboy, de hertog van Anjou (Vincent Cassel) op kop. Elizabeth heeft echter een schraal en armoedig rijk geërfd: ze is in oorlog met de Schotten, die door de Franse Mary of Guise (Fanny Ardant) gesteund worden, de Spanjaarden dringen zich op de hertog van Norfolk (Christopher Eccleston) zit klaar als een roofdier om haar van de troon te stoten en zelf de "oude riten" te herstellen. Tot overmaat van ramp leidt haar oproep tot eenheid in de Kerk van Engeland tot een breuk met de Paus (John Gielgud). Ze vindt troost in de armen van de Graaf van Leicester, sir Robert Dudley (Joseph Fiennes), maar dat geluk is geen lang leven beschoren wanneer ze te horen krijgt dat die feitelijk al getrouwd is. De enige op wie ze nog kan vertrouwen is sir Francis Walsingham (Geoffrey Rush), een protestantste edelman die onder Mary verbannen was, maar die nu is teruggekeerd om zijn koningin te dienen. Walsinghams trouw aan Elizabeth is onvoorwaardelijk, zij het dat hij, om de troon te vrijwaren, vaak over lijken moet gaan.

De grauwe kostuumfilm Elizabeth van de Pakistaanse regisseur Shekhar Kapur, kaapte in 1998 zeven Oscar-nominaties weg, toch een beetje drijvend op het succes van het oneindig luchtigere Shakespeare In Love, waarin Joseph Fiennes overigens een vrij gelijksoortige rol speelde. Kapur heeft een intiem en indringend portret van de jeugdjaren van Elizabeth gemaakt, die we in deze film zien evolueren van een gepassioneerde jonge Engelse prinses tot een onderkoelde, verbitterde ijskoningin die geen enkele tegenspraak duldt. Naast de glansrol voor Cate Blanchett, schittert een rijk gevarieerde internationale cast van acteurs op Shakespeare-niveau: de innemende Richard Attenborough of John Gielgud delen het scherm met bijvoorbeeld ex-voetballer Eric Cantona, in een haast surrealistische rol, en Bondster Daniel Craig. Kapur heeft niet alleen een historisch redelijk accurate film ingeblikt - door sommigen gecontesteerd - waarin hij de persoonlijkheid van koningin Elizabeth historisch gezien in een nieuw daglicht plaatst. De film is een kunstig geschoten kostuumdrama over een scharniermoment in de Engelse geschiedenis, met zeer veel gevoel voor esthetiek. De claire-obscurekleurzetting maakt van de film een twee uur durende bewegende Rembrandt, maar dan met wat moderne cameratechnieken gelardeerd. Essentieel is het een prent over de pijnlijke beslissingen van de katholieke Elizabeth om zich te bekeren tot het protestantisme, een schisma waardoor de Engelse samenleving, tot aan de top van de aristocratie, verscheurd wordt: kan ze zich met de nieuwe charismatische vorstin in een avontuur storten met mogelijk een permanente excommunicatie tot gevolg of behoort ze haar te verraden. Hoe dan ook, in tijden van godsdienstoorlogen worden oude schulden vereffend en uiteindelijk is het Elizabeth die altijd weer de rekening gepresenteerd krijgt.

Elizabeth is zeker geen zeemzoet drama, daar wordt al in de eerste paar minuten van de film duidelijk gemaakt als een drietal protestantse ketters onder luid gejuich van het publiek levend wordt verbrand. Het soort "genade" van de menigte waar ze op mogen rekenen is dat er nog wat extra droge takken worden aangedragen zodat ze nog wat sneller opbranden. Wanneer Elizabeth vervolgens als volgende wordt aangeklaagd voor ketterij, valt haar pleidooi dat uiteindelijk iedereen dezelfde god dient, in dovemansoren. Mary Tudor ziet haar als een ongeluk dat uit die "hoer van een Anne Boleyn" is getuimeld en de grondoorzaak van het godsdienstig conflict is eigenlijk terug te voeren tot een botsing van persoonlijkheden. Wanneer de ambitieuze Norfolk, die zichzelf graag op de troon zou zien, Elizabeth komt arresteren om haar vervolgens naar de Tower te escorteren, krijgen we al enkele mooie panoramische shots voorgezet die onmiddellijk verbleken als het gezelschap de zowel lichamelijk als mentaal zieke koningin Mary bezoekt. Pas in de scènes na haar dood kiest Kapur weer even voor heldere kleuren: een flash overbelichting wanneer Elizabeth in volle glorie de koninklijke zegelring in ontvangst neemt en daarmee het koninginschap aanvaardt (nvda. ik wéét dat "koningschap" taalkundig de enige juiste vorm is, maar gezien de teneur van de film leek dit neologisme mij te kunnen). De ceremonie wordt met de nodige luister gebracht en het is ook een moment waarop de art direction van de film op zijn sterktst is. Toch is de film op dat moment sober, ingehouden en zeker geen pastiche. Het spectaculairste moment van de kroning is het moment waarop Elizabeth als een zoutzuil blijft zitten met haar kroon op haar hoofd, de scepter in de ene hand en de bol met het kruis in de andere; terwijl je dan één of ander stukje spektakel verwacht, volgt er namelijk niks. Het charisma van Cate Blanchett is al meer dan genoeg om de hele pellicule te vullen.

En dan is het weer de beurt aan de vuile achterkamertjespolitiek. In het ene kamertje zit Elizabeth openlijk te vrijen met sir Robert, in het kamertje ernaast zitten tronies met een half verborgen gezicht te contempleren over hoe ze Elizabeth liefst zo effectief mogelijk naar de andere wereld kunnen helpen. Elizabeths grote kracht is dat ze, achter een imago van vrolijke losbol, een extreem koele persoonlijkheid cultiveert die bijzonder goed weet waar ze naar toe wil. Zo houdt ze met de nodige humoristische kwinkslagen een stemming in het parlement over het al dan niet breken met Rome en heeft haar adviseur Walshingham precies het strategisch aantal stemmers dat het eindresultaat kan beïnvloed, euh, laten "ophouden", een jammerlijk misverstand dat pas ná de definitieve stemming wordt uitgeklaard. Elizabeths persoonlijkheid lijdt er enorm onder dat niemand rechtuit tegen haar praat zonder bijbedoelingen; zelfs de dienstmeisjes met wie ze gisteren nog omzeggens in het park speelde, knikken nu nederig in haar richting en achter wat ze ooit beschouwde als Roberts onvoorwaardelijketrouw en respect, ziet ze nu ook al een poging om haar gezag te ondermijnen. Bevorderlijk voor de relatie is het alleszins niet (voor het roddelcircuit daarentegen wel) en de schaarse publieke uitbarstingen van de anders zeer gereserveerde koningin worden ons door Shekhar Kapur gebracht als een poging om het publieke imago van Elizabeth in zijn waarde te laten, terwijl we achter de schermen voortdurend geconfronteerd worden met haar angsten en twijfels. Soms komen die angsten ook aan het licht: tijdens een avondje rustig bootje varen, wordt er een pijl op nauwelijks twee mater van Elizabeths hoofd in de scheepswand gedreven en is het vrolijke feestje, ook visueel, van het ene op het andere moment afgelopen en neemt een grimmigere beeldcompositie het weer over.

Nog enkele elementen die in het voordeel van de film spelen: de decorbouw is sober, niet overdreven en ook niet overdreven luisterrijk, een prima synthese van wat die behoort te zijn. Eerder dan romantische sprookjespaleizen van op koekendozen, zijn de kastelen hopen kille stenen waarvan je je afvraagt door welk goddelijk wonder ze nog overeind gehouden worden, de ornering is eerder functioneel voor een natie die per slot van rekening toch nog altijd in oorlog is. We mogen daarbij niet vergeten dat het vooral Kapurs idee was om de persoonlijkheid van Elizabeth te beklemtonen en geen volledige tijdsschets te  maken over het Engeland van de 16de eeuw. Alhoewel hij oog heeft voor historisch detail, plaatst Kapur vooral de innerlijke strijd van de personages op de voorgrond. Ze ondergaan de stroom gebeurtenissen, waarbij de opstand van hun geweten niet echt relevant is: Elizabeth komt bijvoorbeeld te weten dat haar adviseurs kinderen in het harnas hebben gejaagd in de stijd tegen Marie de Guise, wanneer die laatste één enkele jonge overlevende niét op het slagveld laat afslachten, maar terugstuurt naar de vorstin met het laconieke verzoek om volgende keer volwassen soldaten te sturen. Als de geschiedenis Elizabeth als een meedogenloze en humorloze virgin queen afschildert, dan kan Kapur in deze film haar persoonlijkheid toch min of meer nuanceren. Intussen levert hij een meer dan genietbare biopic af die zelfs niet-liefhebbers van het genre zal weten te bekoren. De liefhebbers weten waarschijnlijk dat tien jaar na het origineel de sequel The Golden Age, over de oorlog die Elizabeth tegen Spanje voerde en over haar relatie met Walter Raleigh, ook verkrijgbaar is.

BEELD EN GELUID
Deze film uit 1998 kreeg een mooie scherpe transfer die zijn leeftijd niet verraadt en die zich bgoed kan meten met recente releases. Universal heeft de lat hoog genoeg gelegd en niet zomaar een kopie van de standaarddefinitie-release op een schijfje gekwakt om er méér voor te kunnen vragen. De standaarddefinitie was al een stipje beter dan de oude release van (wie herinnert zich die nog?) Polygram en de kwaliteit is er in high definition zeker niet op achteruitgegaan. Rijk gesatureerde kleuren waarin de felle kostuums afsteken, diepe schakeringen van zwart en wit en een scherpe focus zijn alomtegenwoordig. Wie er met een vergrootglas op gaat zitten, zal onder andere in de scène waarin het koninklijk gezelschap bij nacht een boottochtje maakt misschien wel wat grain waarnemen en hier en daar is er een moiréartefact te zien in de decors. Daartegenover staat dat onder meer de korreltjes op de bepoederde gezichten bijna te tellen zijn. Deze release bevat een mooie DHS-HD MA-track die een goede beurt maakt, ondanks het feit dat de film meer dialooggedreven is dan echt een demonstratiedisk voor geluidseffecten. De dialogen worden goed gescheiden, de muziektrack klinkt rijk en vol, de track faalt niet in de hoge of lage tonen.
 
EXTRA'S
De extra's van de dvd zijn overgenomen. Shekhar Kapur levert vooreerst een zeer rijk geïnspireerde en informatieve audiocommentrack met ruimte voor zowel historische anekdotes als details over de productie. De 25 minuten durende documentaire The Making of Elizabeth toont onder meer Christopher Eccleston, Joseph Fines, auteur Michael Hirst, maar vooral Shekar Kapur. De docu bevat jammer genoeg weinig achter-de-schermen-fragmenten. De featurette Elizabeth is een 6 minuten durend stukje promotie dat louter de film in de kijker zet. Daarnaast weer de gebruikelijke bladvulling voor mensen met een internetverbinding op hun speler: BD-live, een bladwijzer en, ongelofelijk wat ze allemaal verzinnen om uw filmervaring te verstoren, een nieuwssticker waarop Universal reclame maakt voor zichzelf.

CONCLUSIE
Dit uitgebreide kostuumdrama met uitstekende acteerprestaties van o.a. Cate Blanchett in dé rol die haar carrière een boost gaf, krijgt u op een zeer respectabele Blu-ray van een goede kwaliteit, met helaas een klein beetje een dunne spoeling qua extra's.



cover



Studio: Universal

Regie: Shekar Kapur
Met: Cate Blanchett, Geoffrey Rush, Christopher Eccleston, Joseph Fiennes, Richard Attenborough, Fanny Ardant, Eric Cantona, Vincent Cassel, John Gielgud

Film:
8/10

Extra's:
3/10

Geluid:
8,5/10

Beeld:
9/10


Regio:
B

Genre:
Historisch

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
1998

Leeftijd:
16

Speelduur:
124 min.

Type DVD:
SS-DL


Beeldformaat:
1.85:1 HD

Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Frans DTS 5.1
Duits DTS 5.1
Italiaans DTS 5.1
Spaans DTS 5.1
Japans DTS 5.1

Ondertitels:
Nederlands, Engels, Frans, Canadees Frans, Duits, Italiaans, Spaans, Latijns-Amerikaans Spaans, Portugees, Deens, Fins, IJslands, Noors, Zweeds, Japans, Engels CC
Extra's:

• Documentaire "The Making Of Elizabeth"
• Featurette "Elizabeth"
• Audiocommentaartrack
• BD Live


Andere recente releases van deze maatschappij