:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> BOOT, DAS
BOOT, DAS (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2011-07-12
FILM
Eén van de meest gevreesde Duitse wapens in de Tweede Wereldoorlog waren de U-boten, de onderzeeërs die in staat waren op zee bijna elke vijand het hoofd te bieden. In 1941 bevinden kapitein Henrich Lehmann‑Willenbrock (Jürgen Prochnow) - zijn naam wordt in de film echter nooit genoemd - en zijn bemanning zich op de door de Duitsers bezette marinebasis van La Rochelle, en ze worden uitgestuurd om te gaan patrouilleren op de Atlantische Oceaan, met de bedoeling de konvooien tussen Amerika en Groot-Brittanië zo veel mogelijk te saboteren. Aanvankelijk verveelt de bemanning zich dood, mijmerend over de meisjes die ze achter hebben gelaten, spelletjes spelend of zich beklagend over de slechte scheepskost; en niet te vergeten moeten ze op een heel klein opeengepakte ruimte zowat in hun eigen vuil drabbelen. Anderzijds leeft er een zeker enthousiasme mee, omdat ze het land mogen dienen en mogen doen hetgeen zij voor een rechtvaardige zaak houden. Luitenant Werner (Herbert Grönemeyer) heeft intussen van hogerhand de opdracht gekregen om het leven aan boord te verslaan, voor de propagandamachine. Met succes kelderen ze nu en dan een geallieerd schip. De Britten laten echter nu en dan ook hun tanden zien, en de U-96 krijgt de volle lading met behulp van dieptebommen. Om te overleven moet de boot tot op onverantwoorde diepten duiken, wat de angsten onder de bemanning zeker niet ten goede komt. De grootste verschrikking wacht hen echter aan wal, wanneer na een ontsnapping ternauwernood de oorlog aan het keren blijkt, en de Duitse oversten de bemanning ondanks de hevige verliezen terug uitstuurt. Zelfs kapitein Lehmann, die de Duitse doctrine altijd trouw is gebleven, geraakt aan het twijfelen over de capaciteiten van de bevelhebbers.

Eertijds werd er naast de twee en een half durende cinemarelease ook een miniserie van 300 minuten uit het materiaal gepuurd waarin de karakters veel sterker en gedetailleerder waren uitgewerkt. Om enigszins de gebreken op te vangen die als toegeving voor de cinemarelease werden gedaan, bracht regisseur Petersen in 1997 deze director's cut uit. Ik heb nu zowat elke versie van Das Boot in handen gehad die er bestaat. Eerst was er een director's cut waarop de onvergefelijke fout werd gemaakt om de originele geluidstrack, de Duitse, slechts in 2.0 uit te voeren en de Engelse dubbing in 5.1. Dat werd enigszins goedgemaakt door de enkel in de UK uitgekomen superbit-versie die wél een Duitse DTS-track had, maar zoals het superbits betaamt, geen extra's. Tussendoor kwam er dan nog een mooie luxeversie van de miniserie, waarbij de speelduur nóg wat langer is, en nu is er dus eindelijk een Blu-rayversie die waardig behoort te zijn. Is dat ook zo? We pluizen het even voor u uit.

Vooreerst de cut. Dit is de director's cut (209 minuten), niet zo lang als de miniserie die makkelijk op 280 minuten afklokt, maar langer dan de Amerikaanse dumbed down cut. Die versie is bovendien enkel te vinden op de Amerikaanse (regiovrije) Blu-rayrelease van Das Boot, waarbij de eerste disk identiek is aan deze versie, inclusief de Nederlandse ondertitels, maar waarbij de tweede disk in Amerika de theatrical cut en wat extra's bevat, terwijl wij het alleen met de extra's moeten stellen. Daarnaast lijkt ons de cut op deze disk zonder twijfel de beste van de drie te zijn, maar toch ware het netter om dat ieder voor zich uit te laten maken. Das Boot was het eerste grote wapenfeit van Wolfgang Petersen, die nadien faam zou verwerven met films als Air Force One en Troy, maar ook met The Perfect Storm en Poseidon, waaruit mag blijken dat zinkende schepen toch zijn dada zijn. De film was genomineerd voor zes Oscars, merkwaardig genoeg niét voor de beste niet-Engelstalige film, waarschijnlijk omdat die in een gedubde versie (waarbij overigens de acteurs zichzelf in een schabouwelijk steenkoolengels hebben gedubd) werd gedraaid; de film greep echter naast de prijzen. Deze cinematografisch beklemmende oorlogsfilm won diverse andere internationale prijzen, maar is ook op de nodige dosis kritiek onthaald, voornamelijk omdat de Duitse nazibemanning té menselijk wordt geportretteerd, wat zeker in die tijd als nooit gezien werd ervaren.

Het uitzitten van de film in één keer is door de lengte een zeer zware beproeving die erg veel fysiek van de kijker vergt, vooral op het vlak van het inhouden van de consequenties van moeder Natuur, maar die ook enorm de moeite loont, ook al omdat de film zonder twijfel één van de betere oorlogsfilms is, én alles behalve voorgekauwde Hollywoodiaanse kost. De Berlijnse acteur Jürgen Prochnow, die tegenwoordig meer in derderangsfilms te zien is, maar ook opdook in het laatste seizoen van 24, geeft in deze film het beste van zichzelf als de zwijgzame kapitein, die met één pijnlijke blik meer kan vertellen dan tien pagina's script. Wolfgang Petersen laat bovendien bijzonder weinig ruimte voor politieke stellingname en focust zich geheel op de angstaanjagende terreur die de bemanning moet ondergaan. Andere opgemerkte rol is die van Herbert Grönemeyer, die tegenwoordig eerder schijnt in te zetten op zijn toch niet onsuccesrijke zangcarrière. Voor de rest ziet u nogal wat volk lopen waarop u wellicht geen naam kan plakken, maar dat u ongetwijfeld met acteurs uit Derrick, Der Alte en Ein Fall Für Zwei kan associëren. Wat Das Boot zuiver houdt is dat het één van de weinige iconen uit de cinema is waarvoor Hollywood het niet nodig vond om een Amerikaanse remake te maken, wat absoluut niet zou kunnen gezien het imperatief is voor het verhaal dat de Duitse soldaten Duits spreken; de Engelse dubbing ging daar zelfs al voor te ver.

BEELD EN GELUID
In 2011 is Das Boot helemaal heropgepoetst voor deze re-release in high definition. Alhoewel het duidelijk te zien is dat het geen nieuwe film is, is het werk dat Sony aan de restauratie besteed heeft prachtig. D'r is hier en daar een klein compressie-artefact te zien, maar dat heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat men een film van een kleine 4 uur op één BD50-disk heeft willen zetten. Toch is er nog een zee van details waar te nemen in deze release, van de koppelingen van de dieselmotoren van de nukkige onderzeeër tot en met de uitdrukkingen van de manschappen, waarui je boekdelen kan lezen. Details zoals het feit dat het eten hoe langer hoe rotter wordt en de mannen hun persoonlijke hygiëne overboord schijnen te hebben gegooid, vallen meer op. De kleuren zijn erg stabiel en levensecht, alhoewel de gezichten vaak grauw zijn door de onmenselijke toestanden in de onderzeeër, en de Blu-ray iets té hard verraadt dat de schminkafdeling aan het werk is geweest. De extreme menselijke omstandigheden in de U-boot komen goed tot hun recht en contrasteren des te meer met de schaarse scènes die zich niet op het schip afspelen, zoals in het Franse bordeel in La Rochelle in de openingsscène, het decadente en bijna misplaatste buffet op het bevoorradingsschip in Vigo en uiteraard de triomfantelijke terugkeer van de U-96 met de dramatische afloop. De DTS-HD MA 5.1-track op de Director's Cut is goddelijk: als de bemanning tot op onverantwoorde diepten moet duiken hoor je de metalen boeg kraken onder de druk, en als er door de grote druk een schroef loslaat, spring je een meter in de lucht van het schrikken. De inspanning, met o.a. de impact van de dieptebommen, wordt de hele film lang volgehouden. De dialogen zijn prima verstaanbaar - toch voor iemand die Duits kent - en de intussen historisch geworden score van Klaus Badelt, waaruit in de jaren 90 nog een paar housenummers gedistilleerd zijn door een band die zich zeer toepasselijk U-96 noemde, klinkt zuiverder dan op elke PAL-bron die ik tot nog toe beluisterd heb. De score is bovendien alomtegenwoordig en soms moet het krakende metaal, de binnensijpelende druppeltjes en de echo's van de sonar van de bommenwerpers maar voor de sfeer zorgen.
 
EXTRA'S
Zoals gezegd bevat de Benelux-versie van de film de 149 minuten durende theatrical cut van de film niet. Wel vinden we al het andere bonusmateriaal terug. Disk 1 bevat een (ouder) audiocommentaar door regisseur Wolfgang Petersen, hoofdacteur Jurgen Prochnow en de producer van de director's cut, Ortwin Freyermuth. Zonder twijfel is dit één van de beste audiocommentaren op de markt, ook al omdat Wolfgang Petersen een unieke visie biedt op de historiek van de verschillende versies van de film. De commentaartrack is wel Engels gesproken en noch Petersen, noch Freyermuth is die taal goed machtig, wat het wel enorm vermoeiend maakt om naar te luisteren. Jürgen Prochnow is uiteraard beter in het Engels thuis en haalt vooral herinneringen aan zijn ervaring als acteur in deze film op.

Disk 2 bevat de diverse documentaires die ook op de Amerikaanse versie terug te vinden zijn. Wolfgang Petersen - Back To The Boat (45 min.) is een gedetailleerde terugblik waarin Wolfgang Petersens carrière en zijn baanbrekende internationale debuut besproken worden. In Maria's Take (9 min.) vertelt Maria-Antoinette Borgel, de vrouw van Wolfgang Petersen, over haar werk als assistent-regisseur. The Perfect Boat - The Director's Cut (13 min.) maakt ons wegwijs in de verschillende cuts die van de film bestaan. We leren hieruit dat deze director's cut voornamelijk een compromis is tussen de zes uur durende televisieserie en de theatrical cut, waarbij de mogelijkheden van de digitale thuisbioscoop het onder meer de moeite waard maakten om deze toch iets oudere film een nieuwere behandeling te geven. Rooms Overview (8 min.) bevat een paar kortfilmpjes over de verschillende krappe ruimten in de U-boot.

Twee bijkomende documentaires maken echter deze release meer dan de moeite waard. Vooreerst is er het op 1 uur afklokkende Behind The Scenes uit 1981, een excellente bijdrage over het creëren van de film, het belang dat werd gehecht aan de historische nabootsing en de vele uren mankracht die in het filmen zijn gekropen. Nog interessanter echter is het duidende The Battle of the Atlantic uit 1983 (40 min.), waarin voornamelijk in het Duits een comprehensieve uitleg wordt gegeven over de oorlogsvoering in de Atlantische Oceaan en de rol van de gevreesde Duitse Grijze Wolven.
 
CONCLUSIE
Een topstatus kan ik ondanks de uitstekende kwaliteit van de extra's aan deze Blu-ray net niet toekennen omwille van het feit dat de theatrical cut van de film is weggelaten, zelfs al is deze vele malen inferieur aan de hier geboden versie. Das Boot is wellicht één van de meest toonaangevende films uit de naoorlogse Duitse cinema. Technisch laat deze versie zelfs de superbitversie ver achter zich.



cover



Studio: Sony Pictures HE

Regie: Wolfgang Petersen
Met: Jürgen Prochnow, Herbert Grönemeyer, Klaus Wenneman

Film:
8/10

Extra's:
7/10

Geluid:
9,5/10

Beeld:
9/10


Regio:
B

Genre:
Oorlog

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
1981

Leeftijd:
16

Speelduur:
208 min.

Type DVD:
SS-DL

Barcode:
8712609669084


Beeldformaat:
1.78:1 HD

Geluid:
Duits DTS-HD MA 5.1
Engels DTS-HD MA 5.1
Frans Dolby Digital 5.1

Ondertitels:
Nederlands, Engels, Frans, Deens, Fins, Noors, Zweeds, Arabisch, Hindoestaans, Engels CC
Extra's:
• Geanimeerde menu's
• Documentaire "Wolfgang Petersen - Back To The Boat",
• Documentaire "Maria's Take",
• Documentaire "The Perfect Boat - The Director's Cut",
• Documentaires "Rooms Overview",
• Documentaire "Behind The Scenes" (1981),
• Documentaire "The Battle of The Atlantic" (1983)

Andere recente releases van deze maatschappij