Het wordt een lange en onmenselijke tocht. Hun nette jurkjes en broekjes worden nat en smerig, de modder loopt in hun lage laarsjes, ze verwonden zich aan uitstekende takken, worden gebeten door insecten en krijgen uiteindelijk luizen die op de zachte huid van de baby dieprode vlekken achterlaten. Eten hebben ze nauwelijks en Lore besluit om hun laatste geld en de trouwring van haar moeder te ruilen voor knollen en oudbakken brood. En dan maken ze in een vervallen villa kennis met Thomas, een jongen die volgens z’n identiteitsbewijs van joodse afkomst is en die beweert uit Buchenwald te zijn ontslagen. Hij dringt zich niet op, hij volgt het vijftal en komt ter hulp als dat nodig is, om voedsel te stelen of mannen af te weren die het op Lore gemunt hebben. Voor de rest houdt hij zich zo veel mogelijk afzijdig, helpt de jongens als ze in een meertje een bad nemen of zorgt voor droog hout voor een vuurtje. Wat heb je tegen Thomas?, vraagt Liesel op een keertje, maar Lore is er nog niet uit. Als 14-jarige is haar ingeprent dat Thomas een vuile jood is, wellicht een leugenaar en een bedriegers zoals de rest van z’n soort. In een opvangcentrum ziet ze aan de muur gespijkerde zwart-witfoto’s van uitgemergelde en verhongerde joden en opgestapelde lijken, en op eentje meent ze haar vader in z’n nazi-uniform te herkennen. Het zet haar wereldbeeld op z’n kop, vooral als blijkt dat Thomas haar kleine gezinnetje een aantal keren uit gevaarlijke situaties redt zonder daarvoor iets terug te vragen. Bovendien raakt Lore in de war wegens gevoelens die het gevolg zijn van de groei naar volwassenheid. Ze voelt zich aangetrokken tot de stille redder, tegelijk verafschuwt ze hem wegens de gele ster op z’n identiteitsbewijs…

Regisseur Cate Shortland is hard voor Lore, haar zusje en broertjes, want op hun lange tocht van het Zwarte Woud tot helemaal naar de eilanden ten noordwesten van Hamburg, maken ze precies hetzelfde mee als de joden in de kampen, want er is sprake van dezelfde ontberingen, dezelfde lichamelijk aftakeling, dezelfde angst voor wat de toekomst nog in petto heeft en dezelfde psychische ontreddering die nog tot lang na de normalisering effectief zal blijven. Dat de discriminatie verdween met het nieuws over de miljoenen joodse slachtoffers, is een fabel uit de jaren zestig en zeventig toen men in West-Europa besefte dat iedereen medeverantwoordelijk was, want wie geen joden in getto’s en kampen had gestopt of ze in Auschwitz of Buchenwald met Zyklon B had vermoord om ze daarna te verbranden, die had misschien toch z’n regering gesteund in het verzet tegen nog meer joodse inwijkelingen uit Duitsland na de machtsovername van de nazi’s in 1933, of die deelde het standpunt van de katholieke kerk dat de joden godmoordenaars zijn en hier dus niet thuishoren. Nee, de discriminatie van joden, aldus Cate Shortland, verdween niet na het nieuws over de concentratiekampen, daarvoor waren de vooroordelen te diep doorgedrongen in de West-Europese cultuur en vooral in Duitsland, waar de nazi’s een hele generatie jongeren ingeprent hadden dat joden politiek, economisch en financieel gevaarlijk waren voor hun vaderland, deden de zelfmoord van Hitler en de val van het nazi-regime de jarenlange leugens en de desinformatie niet teniet. We vergeten te gemakkelijk dat voor heel veel Duitsers op dat moment een wereld instortte die de voorbije 10 jaar zorgvuldig en met professionele pr-middelen opgebouwd was. De 14-jarige Lore is er een product van; ze weet niet beter en ze heeft nooit anders geweten, want de enigen die haar een alternatief konden bieden, nl. haar ouders, bleken allebei voor het regime te werken.

Cate Shortland legt de nadruk op de lichamelijke consequenties van de lange tocht naar het huis van de grootmoeder, maar terwijl de film vordert, maakt ze de innerlijke verwarring van het hoofdpersonage steeds meer zichtbaar. Bovendien confronteert de regisseur Lore ook met de totale ommezwaai in haar omgeving: tot voor kort werd haar familie – wegens de rol van haar ouders – gerespecteerd (en wellicht zelfs gevreesd), plots worden zij, haar zusje en broertjes, vijandig bekeken en op hulp hoeven ze nauwelijks te rekenen. Waar zijn al die aanbidders van de Führer gebleven? Wat blijft er over van de idealen die zo lang het reilen en zeilen in de natie hebben bepaald? Voor Lore stort de wereld m.a.w. twee keer in en daar heeft ze het heel erg moeilijk mee.

Debutante Saskia Rosendahl heeft er geen enkele moeite mee om de totale ontreddering van Lore voor de kijker zichtbaar te maken, doch regisseur Cate Shortland zorgt er wel voor dat diezelfde kijker zich niet zo maar door de jonge vrouw laat inpakken, want de ideeën die Lore eropna houdt stroken niet meer met de manier waarop tegenwoordig tegen joden en discriminatie in het algemeen wordt omgegaan. Het is een gedachtegoed dat in de taboesfeer thuishoort en waarvan Europa zich na WOII in sneltempo distantieerde, waardoor het lijkt alsof alleen Duitsland schuldig is aan de moord op 7 miljoen joden. In werkelijkheid werden joden overal in Europa sinds de middeleeuwen gediscrimineerd en als zondebok gebruikt, maar in Duitsland liep de situatie uit de hand wegens de zeer moeilijke overgang van een 19de-eeuws autoritair regime naar een moderne parlementaire democratie, een proces dat in Frankrijk en Engeland een stuk vlotter verliep. Het is moedig van Cate Shortland om die weggemoffelde realiteit weer even in de kijker te plaatsen.

Werken met kinderen is niet eenvoudig, niemand minder dan Steven Spielberg zal dat keer op keer bevestigen, maar Cate Shortland heeft de jonge kinderen in Lore uitstekend gecoacht en vooral de beide broertjes Jürgen en Günter, en zelfs hun iets oudere zusje Liesel, leveren uitstekende prestaties die rechtstreeks naar het hart gaan. En baby Peter, tja, een kind van die leeftijd voortdurend laten huilen, het is beslist niet makkelijk. Kai-Peter Malina ten slotte kruipt in de huid van Thomas, de jongen met de gele ster in z’n pas. Hij wordt bewust door de regisseur op een afstand gehouden. We vertellen u liever niet waarom, maar de regisseur heeft er een goede reden voor.