In de chique villa van een rijke Mexicaanse dame werkt het zeskoppige personeel zich uit de naad om het de oude en ziekelijke werkgeefster zo aangenaam mogelijk te maken. Haar grote liefde is haar windhond Princesa die elke dag een lekker stukje rundsvlees voorgezet krijgt en waarvoor ze een mercedes mét chauffeur aanhoudt opdat één van de meisjes elke dag met de hond op de mooiste plekken in en om Tijuana zou kunnen wandelen. Op een dag is de oude dame dood en deelt haar zoon het personeel mee dat ze haar hele fortuin aan Princesa heeft nagelaten. Iedereen blijft volgens het testament in dienst om voor de windhond te zorgen en als die overlijdt, gaat z’n fortuin naar het personeel. Zoonlief drukt de medewerkers evenwel op het hart dat alleen de natuurlijke dood van de windhond voorzien is en dat men dus niet moet proberen om de zaak te bedonderen. De zeskoppige werkploeg doet dus voort alsof de overleden werkgeefster het tijdelijke niet met het eeuwige heeft verwisseld, tot huishoudster Lidia op een dag besluit dat ze er genoeg van heeft…

In Workers portretteert de Mexicaanse regisseur José Luis Valle het milieu van mensen die hun brood verdienen als huispersoneel of zoals in het geval van Rafael van kleine werknemers in een grote multinational. Wat ze gemeen hebben is het feit dat ze afhangen van de goodwill van derden, want ze zijn allemaal laaggeschoold en alleen in staat tot ogenschijnlijk onbeduidende taken waar weinig vergoeding tegenover staat. Lidia en haar collega’s hebben het geluk dat ze elke dag tenminste een fatsoenlijk dak boven het hoofd hebben in de villa van de oude dame, want een huis of een flatje kan Rafael zich van z’n karige salaris niet permitteren. Hij woont in een aftandse caravan op een smerig kampeerterrein in de rand van Tijuana, op zich al geen rijke stad in het noordwesten van Mexico pal aan grens met de Verenigde Staten, waarvan het gescheiden wordt door de metershoge muur die illegale immigratie van zuid naar noord moet voorkomen. Beetje bij beetje vertelt José Luis Valle ook over het verleden van Lidia en Rafael, die samen ooit een stelletje vormden, maar die uiteengingen na de dood van hun driejarig zoontje. Sindsdien wonen en werken ze allebei in Tijuana, maar ze hebben elkaar in dertig jaar niet meer gezien. Ze weten wellicht niet eens dat ze al die tijd zo dicht in elkaars buurt hebben gewoond. Het doet er ook niet toe, zij wacht op het moment dat ze naar haar geboortedorp in el Salvador terug kan keren, hij wacht op het nietsdoen, op z’n pensioen.

 

Zonder dat de regisseur dat duidelijk maakt, spoelt hij de tijd voorzichtig tien jaar vooruit, van 1999 naar 2009. Rafael en Lidia zijn fysiek nauwelijks veranderd en Rafael sloft nog altijd met zijn schoonmaakwagentje door de lege gangen van de Philips-vestiging. José Luis Valle gebruikt een gezapig tempo om de werkzaamheden van zijn hoofdpersonages uitgebreid in beeld te brengen, in rustige en breed gekaderde shots waarin niet zo heel veel gebeurt. We zien Rafael hetzelfde werk doen als gedurende de dertig jaar vóór zijn geweigerde pensionering en we zien hoe Lidia beetje bij beetje het luxeleventje van windhond Francesca inperkt: het rundvlees is vervangen door slachtafval en darmen en die worden niet langer in een keurige eetbak geserveerd, maar achteloos ergens op de grond neergegooid, terwijl de ritjes met de Mercedes zijn afgeschaft en Francesca urenlang in de tuin aan een beeltenis van zichzelf wordt vastgebonden. Het fragiele hondje maakt geen enkele kans…

Waarop het allemaal uitdraait spaart regisseur Valle op tot in het laatste kwartier van zijn twee uur durende film. Da’s een hele poos, temeer omdat het heel lang onduidelijk is waar de maker naartoe wil met z’n film, maar uiteindelijk is de uitkomst niet alleen verrassend, maar in het geval van Rafael zelfs heel erg grappig. Het is trouwens al even grappig hoe Lidia en haar collega’s wegkomen met de dood van windhond Princesa en op die manier net zoals Rafael een hele kliek veel intelligentere of minstens veel pientere lieden voor schut zetten. Workers is een debuutfilm en met 120 minuten beslist iets te lang, maar als het visitekaartje van een jong talent is deze arthousefilm niet minder dan een sterke belofte voor de toekomst.