:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> VICTORIA & ABDUL
VICTORIA & ABDUL
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2018-03-02
FILM
Als koning Victoria (1819-1901) is de Engelse actrice Judi Dench niet aan haar proefstuk toe. In 1997 nam ze nl. al een keer die rol voor haar rekening in Mrs Brown van regisseur John Madden, een film die qua verhaalstof vergelijkbaar is met wat Stephen Frears in Victoria & Abul vertelt, want opnieuw is er sprake van een heel aparte relatie met een man uit het volk die voor ophef zorgt in de schoot van de aristocratische hofhouding van de vorstin en die de eerste minister slapeloze nachten bezorgt. In tegenstelling tot John Brown, een Schotse bediende op Balmoral Castle met wie Victoria na de dood van haar echtgenoot Albert (op 42-jarige leeftijd) een vriendschappelijke en vertrouwelijke relatie aanknoopte – kwatongen beweerden dat er sprake was van amoureuze betrekkingen en wellicht zelfs van een geheim huwelijk, maar de affaire is nooit opgehelderd – was Abdul Karim een Indische moslim uit Agra (in de noordoostelijke staat Uttar Pradesh), zoon van een apotheker en secretaris in de plaatselijke gevangenis, die wegens zijn uitzonderlijke lengte door het Britse bestuur werd opgedragen om de koningin van Engeland en keizerin van India een geschenk aan te bieden ter gelegenheid van haar gouden jubileum (in 1887 zat Victoria 50 jaar op de Engelse troon). Tot Abduls grote verbazing zou dat niet in India gebeuren, maar op Buckingham Palace, want de koningin was inmiddels te oud voor de lange zeereis (ze was 68) en bovendien vreesde men voor een aanslag op haar leven (wegens onlusten tussen Hindoes en moslims in de Britse kolonie).


 


Geruime tijd later wordt Abdul in ceremoniële kleren gestopt en ingelicht over het protocol: de vorstin niét in de ogen kijken en haar niet te rug toe keren tijdens het terugtreden na het aanbieden van het geschenk. Tot grote ergernis en consternatie van de  aristocratische heren en dames, volgt Abdul Karim evenwel niet het voorgeschreven scenario: hij valt voor de koningin op z’n knieën en kust haar voet. Dat kan volgens Victoria’s kamerheer niet ongestraft passeren, maar zo’n vaart loopt het niet, want de volgende ochtend draagt Victoria hem op om Abdul naar haar privévertrekken te brengen. Het is het begin van een lange vriendschap tussen de bejaarde vorstin en de jonge moslim waaraan pas een einde zal komen in 1901 als Victoria op 82-jarige leeftijd overlijdt. Hij wordt haar Munshi (leraar) en hij brengt haar de beginselen bij van het  Hindi (gesproken door de Hindoes) en het Urdu (gesproken door de moslims), twee talen die men kan vergelijken met Servisch en Kroatisch, waarbij de verschillen eerder het gevolg zijn van religieuze dan van taalkundige ontwikkelingen. Maar voor Victoria, die sinds de dood van Albert een teruggetrokken leven leidt op haar kastelen in Schotland en op het Isle of Wight, terwijl ze ondertussen wél de politieke touwtjes stevig in handen houdt, is Abdul vooral iemand die een oplossing biedt voor haar decennialange eenzaamheid en die haar, ondanks een beperkte opleiding, verbaast en charmeert met unieke ideeën en wijsheden waarvoor hij teruggrijpt naar zijn kennis van de Koran.

 

 


Ondanks de bezwaren van haar zoon Bertie (Albert Eduard – de latere koning Edward VII), de zo goed als de complete hofhouding en het Engelse politieke personeel, weigerde Victoria de banden met Abdul Karim door te knippen. Als ze verneemt dat hij een vrouw heeft in India, staat ze erop dat die naar Londen komt, en als ze merkt dat men niet bereid is om haar Munshi met respect te behandelen, besluit ze om hem te ridderen, wat ze uiteindelijk niet doet als Bertie en haar persoonlijke arts ermee dreigen om haar ontoerekeningsvatbaar te laten verklaren, waardoor ze zou worden gedwongen om af te treden. En zelfs nadat hij haar heeft belogen over de ware toedracht van een bloederige revolte in India (waarbij 2000 Britse soldaten omkomen) en zij gezichtsverlies lijdt ten opzicht van haar entourage, is Victoria niet bereid om Abdul weg te sturen. Ze heeft geen alternatief, hij is het enige levende wezen waarmee ze een echt menselijk contact heeft...

 

 

Victoria & Abdul is gebaseerd op de dagboeken van Abdul Karim die in 2010 zijn teruggevonden en waarop de Indiase historica en journaliste Shrabani Basu haar gelijknamige boek heeft gebaseerd. Karim is uiteraard geen onbekende voor Engelse historici, maar omdat Bertie na de dood van zijn moeder alle relevante documenten en afbeeldingen omtrent de kwestie liet vernietigen, ontbraken alle details over zijn relatie met de Engelse vorstin. Scenarist Lee Hall (Billy Elliot, 2001) blijft heel dicht bij de versie van de Indiase auteur, die is gebaseerd op echte feiten – meestal, zoals vooraf op de generiek van de film wordt vermeld. Regisseur Stephen Frears maakt er bovendien een bloedmooi kostuumdrama van zoals dat past voor de vorstin van wat op dat moment het machtigste land van de wereld was: prachtige jurken, luxueuze buffetten, oogverblindende interieurs en adembenemende kastelen (o.a. Knebworth House in Hertfordshire, bekend van de rockconcerten, en Osborne House op het Isle of Wight). Dat Frears op bestaande locaties heeft kunnen filmen, het draagt uiteraard bij tot de authenticiteit van de opnamen.

 

 


De Indiase acteur Ali Fazal levert een prima prestatie. Hij maakt van Abdul Karim een lichtjes naïeve, maar innemende moslim die niet geïntimideerd is door de discriminerende houding van de hofhouding, want hij geniet de gunst van Victoria en dat is niemand in zijn omgeving gegund en dus voelt hij zich bevoorrecht. Zijn maat Mohammed (Adeel Akhtar) is evenwel uit heel ander hout gesneden. Hij noemt de Engelsen barbaren, want ze eten worst van varkensbloed en hun neerbuigendheid en openlijk racisme stuiten hem tegen de borst, want op dezelfde manier gedragen ze zich jegens zijn soortgenoten in India. Samen vormen ze een exotisch element in een omgeving waar ze als onmogelijk worden ervaren, want niet van aristocratische afkomst en vooral bruin. Het resulteert in een weinig fraai portret van de Engelse adel in de 19de eeuw en bij uitbreiding van de hele westerse wereld, want elders was men minstens even racistisch ten opzicht van wat we na de Tweede Wereldoorlog De Derde Wereld zouden noemen.

 

 


Koningin Victoria, die haar naam heeft gegeven aan het gelijknamige tijdperk, gekenmerkt door conservatisme, strenge fatsoensnormen, vroomheid en een taboe inzake seksualiteit en erotiek (met een dubbele moraal als gevolg), was duidelijk veel ruimdenkender dan haar landgenoten, minder xenofoob of racistisch en zeer eenzaam en ongelukkig wegens een streng protocol dat haar nauwelijks bewegingsvrijheid gaf. Zijn we niet allemaal gevangenen?, zegt ze als Abdul vertelt over zijn werk in de gevangenis van Agra. Uit de mond van Dame Judi Dench klinkt het geloofwaardig, want ze maakt van Queen Victoria een oud en vermoeid besje dat nog nauwelijks geïnteresseerd is in de eindeloze audiënties met koningen en diplomaten, en dat liever een rustig leventje zou leiden in haar buitenverblijf op het Isle of Wight. Gelaten ondergaat ze de stroom van verplichtingen. Het is zo zinloos allemaal, zegt ze, maar Adbul wijst haar erop dat het om dienstbaarheid gaat en ze beseft dat hij wellicht gelijk heeft. Maar er zijn uiteraard grenzen, bv. als men tegen haar wil of verlangens ingaat en alles in het werk stelt om haar Munshi van het hof te verwijderen. Dan wordt ze in de handen van Judi Dench voor even de Engelse vorstin die geen tegenspraak duldt: haar stem klinkt streng en gebiedend en haar lichaamstaal laat er geen twijfel over bestaan dat haar woord wet is. Het zijn perfecte scènes en de inmiddels 83-jarige Dench brengt het met een naturel die respect afdwingt.

 

 

BEELD EN GELUID

Dankzij de prachtige locaties, de oogverblindende toiletten van de dames en de rijkversierde interieurs is er sprake van heel veel diverse en nadrukkelijk kleuren. Naar goede Universal-gewoonte is de release piekfijn afgewerkt: veel details, uitstekend zwartniveau en geen ongerechtigheden. De mooie en veelzijdige soundtrack is van de hand van de Amerikaanse componist Thomas Newman (The Iron Lady, 2011 Brothers, 2010).
 
EXTRA’S
Twee eerder korte documentaires: Judi & Ali, waarin Judi Dench en Ali Fazal over hun goede verstandhouding praten tijdens de filmopnamen, en The Look of Victoria & Abdul, waarin aandacht wordt besteed aan de aankleding van de personages en de draaidagen in de diverse kastelen.

 
 

CONCLUSIE

Victoria & Abdul heeft alles van een sprookjesachtig kostuumdrama, maar de verhaalstof is wel degelijk gebaseerd op waargebeurde feiten die het karakter en de levenswandel van de Engelse vorstin -  die vaak wordt geassocieerd met het tijdperk waaraan ze haar naam gaf – in een totaal ander daglicht stellen. In de hoofdrol zien we Dame Judi Dench in de zoveelste uitstekende rol uit haar bijna 60-jarige carrière.



cover




Studio: Universal

Regie: Stephen Frears
Met: Judi Dench, Ali Fazal, Tim Pigott-Smith, Eddie Izzard, Adeel Akhtar, Michael Gambon, Paul Higgins, Olivia Williams, Fenella Woolgar, Julian Wadham, Robin Soans, Ruth McCabe, Simon Callow

Film:
8,5/10

Extra's:
2/10

Geluid:
8/10

Beeld:
8,5/10


Regio:
2

Genre:
Drama

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
2016

Leeftijd:
12

Speelduur:
107 min.

Type DVD:
SS-DL

Barcode:
5053083135669


Beeldformaat:
2.40:1 anamorfisch PAL

Geluid:
Engels Dolby Digital 5.1
Frans Dolby Digital 5.1
Duits Dolby Digital 5.1
Spaans Dolby Digital 5.1
Italiaans Dolby Digital 5.1


Ondertitels:
Nederlands, Frans, Duits, Spaans, Italiaans, Portugees, Zweeds, Deens, Noors, Fins, IJslands, Engels, Turks
Extra's:
• Judi & Ali
• The Look of Victoria & Abdul 

Andere recente releases van deze maatschappij