FILM
De drie meisjes Claire (Haley Lu Richardson), Marcia (Jessica Sula) en Casey (Anya Taylor-Joy) worden na een verjaardagsfeestje ontvoerd door de geschifte maniak Kevin Wendell Crumb (James McAvoy). Kevin lijdt aan een meervoudig persoonlijkheidssyndroom, en telkens hij de meisjes in de kamer waarin ze zijn opgesloten, bezoekt, verandert hij van identiteit: de éne keer is hij de norse Dennis, dan weer de snotneus Hedwig of de vrouw Patricia. Tussendoor brengt hij bezoekjes aan zijn psychiater, dr. Karen Fletcher (Betty Buckley), die als één van de weinigen inderdaad gelooft dat al die persoonlijkheden in zijn psyche wonen. Crumb heeft er zo 23 in zich huizen, maar er dreigt een 24ste, uiterst gewelddadige, naar boven te komen, die de andere 23 persoonlijkheden betitelen als Het Beest. De meisjes doen dappere pogingen om te ontsnappen, maar kunnen niet voorkomen dat het moment waarop Het Beest zal uitbreken, nakende is. Alleen Casey, die in haar jeugd seksueel mishandeld is, heeft genoeg eelt op haar ziel om Crumb het hoofd te bieden.




M. Night Shyamalan is op zijn zachtst gezegd een wisselvallige regisseur. Bejubeld om zijn plot twist-films zoals The Sixth Sense en evengoed verguisd omwille van crap als de abysmale tekenfilmverfilming The Last Airbender is Split een terugkeer naar het universum van Unbreakable, dat zich in dezelfde wereld afspeelt, getuige de cameo van Bruce Willis op het einde. Split is een samenwerking tussen Shyamalans eigen productiehuis Blinding Edge en het horrorlabel Blumhouse; alhoewel de film wel enkele typische horrorclichés bevat, wordt er merkwaardig zuinig omgesprongen met de gore, waardoor Split best nog te omschrijven valt als psychologische thriller. Veel van de typische Shyamalan-kenmerken zijn in deze prent aanwezig, waaronder de obligate cameo van de man zelf, maar de surprise ending is er deze keer niet bij, of u moest de verschijning van David Dunn als dusdanig zien.




Split is in de eerste plaats een volgens de regels van de kunst uitgevoerde thriller waarbij het grootste krediet ongetwijfeld naar James McAvoy gaat; weliswaar zien we hem maar een handjevol van zijn 23 persoonlijkheden spelen - wat niet zo'n slechte keuze is, want anders werd de film compleet onbekijkbaar - maar de man heeft genoeg talent op overschot om zijn schizofrene persoonlijkheden goed uit elkaar te houden. Langs de ene kant houdt Crumb zijn kamers bijvoorbeeld beslist niet op orde, met plak-en stucwerk, maar langs de andere kant wordt bijvoorbeeld de badkamer die hij de ontvoerde meisjes ter beschikking gesteld, zodanig proper gehouden dat je er van de vloer kan eten - een ander aspect van één van zijn 23 persoonlijkheden. Elk van McAvoy's persoonlijkheden heeft diepgang en zijn eigen tics. Toch loopt de film tegen de beperkingen van zijn eigen kader aan: je weet bijvoorbeeld op voorhand dat niet iedereen de film zal overleven, en de nare surroundings - pas op het einde van de film kom je te weten waar Crumb zijn slachtoffers gevangenhoudt - zijn net iets te clichématig om origineel voor de dag te komen. Alle last qua originaliteit valt dus op de schouders van McAvoy. De film is voor de rest een redelijk traag kokende soep die pas op het einde begint te borrelen. Maar M. Night Shyamalan weet als kok zijn ingrediënten deze keer goed te doseren, wat hem weer op het voorplan plaatst op de internationale filmscène.




BEELD EN GELUID
Split heeft een aardige beeldvoering, maar alles ziet er natuurlijk grauw en troosteloos uit, aangezien het gros van de film zich afspeelt in de ruimtes waarin de maniak zijn meisjes opgesloten heeft. Het contrast kon niet beter. De gedelapideerde kamers zien er groezelig uit, maar tegelijk ook erg gedetailleerd; zo heeft één kamer een 'raam' naar buiten, wat niet meer dan een tekening van een raam blijkt te zijn, en die voelt inderdaad tastbaar aan als een kindertekening die één van de meer infantiele schilfers van Crumbs persoonlijkheid heeft getekend. Er zijn een paar flashbackshots naar de jeugdjaren van Casey, die vaak met haar vader en haar oom ging jagen, en die ogen helder en fris, alhoewel die naar het einde toe ook worden verstoord door een tragedie die het daglicht niet mag zien. Ook de textuur van de huid van McAvoy is vrij gedetailleerd, waarbij enkele aspecten veranderen telkens zijn personage zich een andere persoonlijkheid aanmeet. De DTS-HD MA 5.1-track zorgt een paar keer voor een schrikmoment, maar doet vooral zijn best realistisch te klinken in ruimtes van beperkte grootte. De subwoofer wordt hierbij subtiel en naar het einde van de film toe iets minder subtiel uitgespeeld, van zodra er ook een jachtgeweer in de vergelijking wordt gegooid.




EXTRA'S
Split bevat een alternatief einde dat je zonder (0:32) en met (1:37) inleiding van Shyamalan kan spelen en die vooral hint op een vervolg (dat er ook kwam, daarover later meer), alsook negen verwijderde scènes zonder (14:37) en met (26:37) bijkomende toelichting. Daarnaast bevat de schijf drie korte documentaires. The Making of Split (9:50) is een algemeen stukje waarin Shyamalan vooral zichzelf bewierookt, The Many Faces of James McAvoy (5:38) steekt de loftrompet over onze seriemoordenaar van dienst, en The Filmmaker's Eye: M. Night Shyamalan (3:40) waarin nog eens de regisseur wordt voorgesteld alsof u hem intussen al niet kent. De schijf start overigens op met een cross-promotionele trailer voor het dwaze Tom Cruise-vehikel The Mummy.

CONCLUSIE
Met Split breidt M. Night Shyamalan zijn universum uit zijn vorige films uit, en Universal heeft de film een waardige transfer meegegeven. What's not to like?