Tuvia staat er nu alleen voor met z’n jongere broer Aseal, maar ze overleven de winter en tijdens de daaropvolgend lente kunnen ze de Duitse patrouilles op een veilige afstand houden. Doch dan blijkt uit de documenten van een gevangengenomen Duitse soldaat dat de nazi’s een grote aanval op het woud voorbereiden en omdat de Russen niet bereid zijn om de krachten te bundelen, besluit Tuvia dat zijn groep moet vertrekken. Het wordt een moeizame tocht over open terrein en door gevaarlijke moerassen en als ze uiteindelijk weer vaste grond betreden, kijken ze in de loop van een Duitse tank...

Dat joden zich tijdens de Tweede Wereldoorlog niet zouden hebben verzet tegen de deporatie naar de concentratiekampen blijkt niet altijd overeen te stemmen met de realiteit. Uiteraard waren de meesten niet in staat om weerstand te bieden, door gebrek aan wapens bijv., maar aanvankelijk geloofde niemand in Duitsland dat Hitler lang aan de macht zou blijven en toen dat toch het geval bleek te zijn geloofde niemand dat hij de joden een haar zou krenken, want had hij ze niet broodnodig in de fabrieken in Oost-Silezië en ter vervanging van Duitse mannen die in de oorlog vochten? In de bezette gebieden in het oosten, waar joden met de slachtingen geconfronteerd werden, keek uiteindelijk niet iedereen passief toe tot hij of zij aan de beurt was. Net zoals in Polen en Hongarije doken mensen onder om vanuit de clandestiniteit aanslagen te plegen, vijanden te vermoorden, transportroutes te saboteren en in sommige gevallen namen ze grote groepen bedreigde medemensen onder hun hoede in illegale kampen, ver van de bewoonde wereld. De gebroeders Bielski rolden toevallig in hun rol van redders. Ze wilden in eerste instantie zichzelf in veiligheid brengen, maar ze beseften al gauw dat de mensen die ze tegenkwamen leiding nodig hadden, want dat ze het zonder hulp van derden niet zouden redden. De Bielski’s konden die hulp bieden, maar dat ging ten koste van mensenlevens, want verraders werden zonder meer doodgeschoten en Duitsers die in hun handen vielen ondergingen hetzelfde lot, deels omdat ze geen extra monden konden voeden, maar vooral omdat heel veel joodse mensen familieleden verloren hadden en zich op de vijandelijke soldaten wilden wreken. Na de oorlog was er sprake van misdaden tegen de mensheid, maar tot processen is het nooit gekomen, want de Bielski’s redden uiteindelijk meer dan 1200 joden van een gewisse dood in de concentratiekampen.

Voor zover we dat kunnen controleren, houdt de regisseur zich vrij goed aan de historische feiten. Soms kiest hij voor een vereenvoudigde oplossing voor wat er zich in die drie jaar in het kamp heeft afgespeeld (hij laat de joodse kampbewoners bijv. één Duitser doodslaan als wraak voor de moord op hun familieleden), maar hij schets in elk geval een realistisch beeld van de leefomstandigheden (honger, tyfus, seksuele relaties) en van de onderlinge spanningen, die pas verdwijnen nadat Tuvia de aanstichter van veel onheil doodschiet. Tragisch, maar in het licht van de feiten en de omstandigheden nauwelijks vermijdbaar. Anderzijds moet het geïnvesteerde budget (32 miljoen dollar) ook terugverdiend worden en met een acteur als Daniel Craig is dat een makkie, op voorwaarde dat je ook avontuur in je film stopt. In Defiance krijgt de regisseur daar alle kans toe en die neemt hij ook, waardoor de hoofdverhaallijn regelmatig onderbroken wordt voor ruime confrontatiescènes tussen joden en Duitse patrouilles. Liefhebbers van vechtscènes en avontuurlijke acrobatie à la James Bond worden op hun wenken bediend, de rest zit er na een tijdje beslist een beetje verveeld bij, want de scènes verschillen nauwelijks van elkaar en ze houden de dramatische voortgang flink op.

Dat is het eerste punt van kritiek op deze film. Het tweede punt betreft de positionering van Daniel Craig, van wie we al langer weten dat hij meer in zijn mars heeft dan wat het James Bond-personage te bieden heeft, getuige de indringende manier waarop hij Perry Smith destijds gestalte gaf in Infamous (2006), maar vreemd genoeg kiest regisseur Edward Zwick in Defiance eerder voor de fysieke kwaliteiten van z’n hoofdrolspeler en dwingt hem in een heldenrol, waardoor Liev Schreiber (The Manchurian Candidate, 2004; Love In The Time Of Cholera, 2007) als het veel interessantere karakter Zus Bielski het laken bijna moeiteloos naar zich toe trekt en voor dramatische impact zorgt, terwijl je nu precies hem in avontuurlijke situaties verwacht! Schreiber is niet alleen fysiek een indrukwekkendere (en minder gelikte) acteur dan Craig, hij past ook veel beter in een dergelijke rol en het hoeft dan ook niet te verbazen dat hij uiteindelijk toch het verschil zal maken op het meest kritieke moment (waarbij je opnieuw het gevoel hebt dat Daniel Craig erbij is gehaald omdat hij – veel meer dan Schreiber - de kassa kan laten rinkelen). Schreiber is ondertussen het hoofdpersonage in de succesvolle Showtime-serie Ray Donovan (2013), waarvan twee seizoen gemaakt zijn. De Engelse acteur Jaimie Bell (The Eagle, 2010; Jane Eyre, 2011) maakt een uitstekende indruk als Zus en Tuvias jongere broertje Aseal.