FILM
Soldaat Van Oranje is het verhaal van een stel Leidse studenten die besluiten om zich bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog nuttig te maken en het vaderland te dienen. Dat zullen ze niet aan dezelfde kant doen, maar wel met dezelfde inzet en hetzelfde doel: de vijand verslaan. Paul Verhoeven gebruikte als basis van zijn scenario het gelijkaardige boek van Erik Hazelhoff Roelfzema, een relaas over Nederlandse verzetslui die vanuit Engeland een nieuw inlichtingennetwerk proberen op te zetten in Nederland in opdracht van koningin Wilhelmina.

De hoofdpersoon is Erik Lansdorf (Rutger Hauer), een onbezorgde student die begin 1940 naar Londen vlucht om er zich aan te sluiten bij het verzet. Al vanaf het begin blijkt er verraad in het spel te zijn, maar de man die daarvoor wordt aangewezen door de Duitsers, is de vertrouweling van de koningin en hoofd van de Nederlandse geheime dienst in Engeland. Dat maakt de samenwerking niet makkelijk en wederzijds vertrouwen haast onmogelijk. Pas heel laat zal Erik ontdekken dat één van zijn beste vrienden in Nederland, een medestudent die al heel vroeg in de oorlog met geheime zendactiviteiten bezig is, voor de NSB en de Duitsers werkt om zijn joods vriendinnetje uit de problemen te houden. Samen met zijn oude makker Guus (Jeroen Krabbé) brengt Erik een zendinstallatie naar Nederland en probeert een aantal belangrijke figuren uit het verzet naar Londen te smokkelen. Om hun doel te bereiken moeten de beide mannen grote risico’s nemen. Bij het verzet is het enthousiasme over de opdracht bovendien niet erg groot wegens het ontdekkingsgevaar en de geruchten over verraad. Erik en Guus blijven als bij wonder een hele tijd van echt onheil gespaard, maar wanneer ze zich klaar maken om hun waardevolle buit naar Engeland te verschepen, blijkt het verraad van medelanders hun opnieuw parten te spelen.

Soldaat van Oranje is en grote Nederlandse film en een indrukwekkend epos over een dramatische periode uit de vaderlandse geschiedenis. Het verhaal, dat op ware feiten is terug te voeren, portretteert een aantal verzetslui die hun leven op het spel zetten voor de goeie zaak zonder garantie voor hun leven. Met veel geluk en een speling van het lot slagen ze erin een aantal acties uit te voeren, maar de weerstand van de NSB (de Nederlandse collaborateurs met de Duitsers) en de Duitse Wehrmacht is vrij efficiënt georganiseerd en maakt hun het werken zeer moeilijk. Ruther Hauer schittert in deze film als de grote held, de onversaagde, met in zijn directe omgeving een haast onherkenbare Jeroen Krabbé als zijn bloedbroeder. Voor de decors is geen geld gespaard en de oorlogsscènes zijn bijgevolg zeer realistisch, geloofwaardig en met een zelden geziene vaart gedraaid.

En toch... in Nederland de lucht ingeprezen als "de beste Nederlandse film ooit", "de allergeweldigste Nederlandse film", "de film die Nederland op de internationale kaart zet", is er iets mis met een film als je als kijker de zapper bij de hand houdt om af en toe een amoureuze scène door te spoelen of een lang uitgesponnen vaar-, kruip- of loopscène in te korten. Soldaat Van Oranje is met z'n 149 minuten véél te lang om te blijven boeien. Er gebeurt heel veel in deze film, veel verschillende dingen ook, toch zijn de verhaaltjes op zich weinig spectaculair en àls ze dat wel worden, wekken ze vaak de indruk regelrechte uit Hollywood te komen. Geen wonder dat de film het in de States goed heeft gedaan, of in elk geval goed genoeg om én Verhoeven en een aantal acteurs "op de kaart" te zetten. Soldaat Van Oranje is een trage film, met figuren die je wel eens door elkaar haalt, met een autobiografisch heldenverhaal, maar zoals Herman van Veen al wist: Helden getuigen zelden (want ze zijn meestal dood). Bovendien gaat het hier om zeer conventionele voorvalletjes met een vaak minimale karaktertekening (de joodse jongen Jan, Esther het joodse vriendinnetje van Rob) en wordt er aardig wat gegrossierd in naakt- en bedscènes, zij het op een brave en zedige manier om de Amerikaanse toeschouwer niet te shockeren. Soldaat Van Oranje kan makkelijk een halfuur korter zonder dat aan de essentie van het verhaal wordt geraakt. De Nederlandse loftuitingen voor deze film zijn begrijpelijk, maar niet helemaal terecht. Deze film is uw dienaar te gelikt en te langdradig.

BEELD EN GELUID
Beeld en geluid van deze film zijn meer dan goed. Voor de transfer is geen risico genomen en wat we te zien krijgen is gewoon prachtig: Paul Verhoeven is een meester in het creëren van stemming en sfeer door middel van enscenering, licht, donker en kleur. Het palet is overwegend donker met harde contrasten en toch veel detail. Filters zeven het inkomende licht tot er nog nauwelijks zichtbaarheid is in de actiescènes. Flitslichten doen de rest. Het geluid is perfect of zo goed als in deze stereo-uitgave. Opvallend is de soundtrack van Rogier van Otterloo, alweer volgens de fans "de beste Nederlandse soundtrack ooit". Laat het ons houden bij een interessante en boeiende geluidsband met een aanstekelijke melodie. Rogier van Otterloo kan men er nu eenmaal niet van verdenken potten te breken.

EXTRA'S
Deze dvd bevat de originele bioscooptrailer.

CONCLUSIE
Soldaat Van Oranje is een Nederlandse megaproductie waarvoor geld nog middelen zijn gespaard. Met iets meer dan 1,5 miljoen bioscoopbezoekers scoorde de film in Nederland vrij goed. Bij ons ging de film de mist is, maar dat komt uiteraard door het typisch Nederlandse thema. Paul Verhoeven levert een zeer Amerikaanse verzetsfilm af met veel avontuur en suspense, evenwel zonder veel emotionele diepgang. Misschien is het de herkenbaarheid die de Nederlandse toeschouwer zo raakt, een buitenstaander oordeelt eerder op inhoudelijke en vormelijke gronden en dat oordeel is in dit geval niet helemaal positief.