:: BESPREKINGEN ::
DVDInfo.be >> Bespreking >> IN NAAM VAN DE FÜHRER
IN NAAM VAN DE FÜHRER
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2005-11-07
DOCUMENTAIRE
Als we het over de Tweede Wereldoorlog hebben, dan denken we in de eerste plaats aan de strijd tussen beide kampen, aan de soldaten op het slagveld, en vervolgens aan de politici die het gevecht vanuit hun luie stoel of bunker voeren, op manquettes met witte en zwarte vlaggetjes die ze met golfstokachtige instrumenten voor- en achteruit schuiven al naargelang de evolutie van de strijd. We zien ook die donkergeklede mensen met een ster op hun jas en een volle koffer in elke hand, de wachtende goederentreinen of de blaffende honden en het prikkeldraad met de uitgemergelde wezens aan de andere kant, voor zich uitstarend, doelloos, illusieloos en vervolgens de stapels menselijke botten, het afval van een oorlog.

Soms zien we de kinderen, ook met een ster, aan mama's hand, of huilend omdat ze mama niet meer terugvinden op een druk perron en als de camera laag genoeg staat, zien we ook hún kopjes achter het prikkeldraad, zittend op een bank of met hun handje voorzichtig het roestige draad omklemmend, netjes tussen twee scherpe pinnetjes in. Het zijn de jongste slachtoffers van een politiek die er op was gericht Europa – en zo mogelijk de wereld – jodenvrij te maken, beginnend aan en Noordzee en voorzichtig opschuivend naar het oosten, systematisch en zorgvuldig, zoals men heel voorzichtig een luizenkam door het haar trekt om geen enkel diertje te missen. De vergelijking gaat perfect op, want voor de Nazi's waren de joden geen mensen, hadden ze alleen maar menselijke trekken, armen en benen, een hoofd en wat hersenen, voor de rest stonden ze lager dan de laagste diersoort. Het was dus evident dat ze verwijderd werden, opgeruimd, vernietigd, niet alleen geesteszieken, gehandicapten en bejaarden, ook gezonde mannen, vrouwen en onschuldige kinderen. Ze waren een bedreiging voor de Europese cultuur, spionnen van het Bolsjewisme, afpersers, bedriegers, leugenaars, kortom: een staatsgevaarlijke soort.

De grote verdienste van de documentaire In Naam van de Führer is zijn uitgangspunt: het lot van de kinderen belichten tijdens de Nazitijd. Zelden is en wordt in geschriften en documentaires hun lot bekeken, alsof ze geen betrokken partij waren, alsof ze buiten schot bleven of in elk geval aan hun noodlot ontsnapten. Niets is minder waar. Aan beide kanten van de ideologische scheidingslijn in het Duitse Rijk werden kinderen misbruikt. Men praat makkelijk over Herbert von Karajan, de wereldberoemde dirigent uit de jaren '70 en '80, die lid bleek te zijn geweest van de Hitlerjeugd, maar daar halsstarrig over zweeg, en er wordt schande gesproken over de Duitse paus in Rome die eveneens lid was van de Hitlerjugend, men vergeet daarbij voor het gemak de omstandigheden, de context. Lydia Chagoll is, vanuit haar eigen ervaringen als kind in de kampen in Indonesië, op zoek gegaan naar de kinderen van die andere oorlog, in Europa, en brengt in deze documentaire verslag uit over haar bevindingen. Daarvoor gebruikt ze vaak uniek filmmateriaal en nooit eerder uitgegeven foto's uit archieven in 15 landen, waaronder kampmusea.

Het resultaat van haar research is verbluffend en indrukwekkend, ook al hebben we sinds 1977 nog veel ander materiaal gezien over de oorlog, de kampen en de uitroeiing, met vergelijkbare inhoud. Aan de hand van citaten uit wetten, decreten, brieven, mededelingen, verordeningen, etc. van het Naziregime zelf, schildert Chagoll een beeld van hoe de Duitse jeugd werd ingepalmd en geïndoctrineerd: wie zich verzette tegen lidmaatschap van de Hitlerjugend riskeerde een zware straf, ouders die hun kinderen weghielden eveneens; schoolboeken, leesboeken en alles wat in de handen van jongeren vanaf 10 jaar kon terechtkomen was bewerkt om de gehoorzaamheid aan de Führer en aan zijn regime te garanderen. Sport kwam voor algemeen onderwijs en alle jongeren werden dus geacht en eigenlijk verplicht om zich fysiek te trainen, want het Arische ras had sterke jongens en meisjes nodig. De jongens werden opgevoed om goede burgers te zijn, burgers die later onvoorwaardelijk trouw zouden zijn en het vaderland konden verdedigen. Ze stonden als gevolg van hun Arische bloedlijn boven alle andere rassen en zouden mettertijd de macht en de leiding in de wereld overnemen. Voor de meisjes gold een gelijkaardige taak: zij zouden geëerd worden om de moederlijke taken die ze uitvoeren in dienst van het Reich, om de ruime kroost die ze op de wereld zetten en waarmee ze de toekomst van het Duitse Volk veiligstellen. Ontkomen aan de racistische propaganda en de nationalistische indoctrinatie was quasi onmogelijk. Wie niet meewerkte verdween in heropvoedingskampen en desnoods in concentratiekampen en werd net zoals de joden, de communisten en de verraders omgebracht. Wie het spelletje meespeelde, uit overtuiging of om het vege lijf te redden, kon rekenen op allerlei voordelen en garanties voor een baantje als ambtenaar in de administratie of bij het leger.

De jeugd van de niet-Ariërs, de Oost-Europese, de joodse, de zigeuners, kinderen van communisten en partizanen, gehandicapten, ze verdwenen allemaal naar de kampen. Daar werden ze in het beste geval geselecteerd en goed bevonden voor adoptie om zo in de Duitse stam op te gaan, anderen gebruikte men voor medische experimenten en slavenarbeid, voor de minste fout met stokslagen tot de orde geroepen, uitgehongerd en vermoord. Zij die in aanmerking kwamen om te werken kregen een minimale schoolopleiding, tellen tot 500 en hun naam schrijven, lezen hoefde niet. Men had geen behoeften aan intellectuelen uit kringen van de Untermenschen. De teksten hierover komen allemaal uit Nazigeschriften of uit Mein Kampf, Hitlers persoonlijke visie op de nieuwe Duitse maatschappij. De Nationaal-Socialistische staat is een dictatuur, waar onvoorwaardelijke gehoorzaamheid een voorwaarde is om er deel van uit te mogen maken. Die staat is er voor personen van Duitse afkomst en voor integreerbare Ariërs uit de buurlanden. Mochten zij meer Lebensraum nodig hebben, dan is het hun recht om die op te eisen ten nadele van de Untermenschen. In dat geval kan er geen sprake zijn van mensenrechten en is uitroeiing en totale vernietiging verantwoord. Want het Duitse Volk is het Leidersvolk dat zich in alle omstandigheden 100 procent moet kunnen ontplooien en waarmaken.

Lydia Chagoll monteert het lot van de Arische en niet-Arische kinderen door elkaar om het onderscheid op het vlak van behandeling en levenskwaliteit duidelijk zichtbaar te maken. Van de Duitse kinderen toont ze veel bewegend beeld, van de joodse kinderen en hun lotgenoten meestal alleen foto's met af en toe een korte filmsequentie, als om ons te tonen dat hun dode en afzichtelijke lichaampjes ook ooit geleefd hebben. De teksten over de beelden zijn schrijnend en weerzinwekkend, maar ze zijn niet van Chagoll, ze zijn van Duitsers, politici, militairen en kamppersoneel tussen 1933 en 1945.

Deze documentaire bevat een schat aan nooit eerder getoond materiaal, foto’s die wellicht nooit uit de archieven zouden zijn geraakt, mocht Chagoll ze niet hebben uitgezocht, verzameld en met toelating van de eigenaars gepubliceerd. Het gaat om honderden zwart/wit-foto's en propagandabeeld zonder commentaar. Het materiaal verontwaardigt en vult de kijker met afschuw: de houten karren op twee wielen, getrokken of geduwd door twee mannen, wellicht kampbewoners, met hoog opgetaste naakte kinderlijken, vel over been, spookachtige gezichten zonder uitdrukking; of vier jonge meisjes op een rij, naakt, met holle ogen en gezwollen buik, met dunne, stokachtige beentjes en ingevallen bekkens, levende geraamten.

BEELD EN GELUID
In Naam Van De Führer is een documentaire met oude foto's en footage uit de oorlog. Dat betekent dat het om zwart/wit-beelden gaat zonder eigen geluid. De kwaliteit van de foto's en footage is die van oud materiaal van 60 jaar geleden en ouder. De opname ervan is goed met op de beoordeelde dvd slechts een tweetal korte beeldstoringen. Voor een documentaire van bijna 30 jaar oud is dat een zeer aanvaardbaar resultaat.
Het geluid bestaat hoofdzakelijk uit de gesproken teksten. Af en toe zijn er a capella-stemmen van een vrouwenensemble toegevoegd. Meer niet. Er is sprake van geruis, af en toe, en regelmatig een brom of een tik, niet heel luid, maar wel merkbaar, beschadigingen van de geluidsband.

EXTRA'S
De dvd bevat een resem extra's: Biografie van F. Buyens en L. Chagoll is materiaal dat ook op andere dvds uit deze serie staat (ze worden nl. als sixpack en afzonderlijk aangeboden). Interview met Ch.Kesteloot is een gesprek met een Franstalige politica over haar indrukken met betrekking tot deze documentaire. Ze onderstreept z'n belang, maar geeft ook punten van kritiek. Over In Naam Van De Führer bevat de recensies die verschenen in binnen- en buitenlandse kranten bij de première van de documentaire in 1977. Kinderen achter Prikkeldraad is een ingekorte versie van de documentaire (50') en is bedoeld voor het onderwijs, Chronologie 1933-1945 bevat een overzicht van de historische gebeurtenissen tijdens de Nazi-tijd en W.O.II. De documentaire is in het Nederlands, het Frans, Duits en Engels te bekijken. Het interview met Ch. Kesteloot is Nederlands ondertiteld

CONCLUSIE
In Naam Van De Führer geeft een beeld van de positie van de kinderen tijdens het Nazi-regime: Lydia Chagoll toont aan dat de Duitse jeugd psychisch werd misbruikt en geïndoctineerd, dat haar enige keuze erin bestond mee te draaien in de mallemolen van Hitler en zijn bende. Hun sanctie was heropvoeding en in laatste instantie opruiming; de niet-Duitse of niet-Arische kinderen aan de andere kant werden fysiek misbruikt, men liet ze afzien, men vernederde ze, men bracht ze tenslotte om. In Naam van de Führer is daarmee ook vandaag nog een relevante documentaire, want kinderen zijn nog altijd de eerste slachtoffers bij gewapende conflicten en geweld. In Naam van de Führer verdient het om ook nu nog te worden gezien.

In Naam Van De Führer is de tweede in een reeks van 24 dvds die een totaalbeeld geven van het werk van Lydia Chagoll en Frans Buyens. 12 dvds zijn al op de markt, verdeeld over twee boxen. De rest van het materiaal verschijnt in het najaar van 2005 en het voorjaar van 2006.


cover



Studio: Filmfreaks

Regie: Lydia Chagoll
Met: -

Film:
8/10

Extra's:
7/10

Geluid:
6/10

Beeld:
7/10


Regio:
2

Genre:
Documentaire

Versie:
Benelux (NL)

Jaar:
1977

Leeftijd:
16

Speelduur:
87 min.

Type DVD:
SS-DL

Barcode:
9789058491664


Beeldformaat:
1.33:1 PAL

Geluid:
Nederlands / Frans / Duits / Engels Dolby Surround 2.0

Ondertitels:
Nederlands
Extra's:
• Biografie F.Buyens L.Chagoll
• Kinderen Achter Prikkeldraad (schoolversie)
• Over ‘In Naam van de Führer’ (persknipsels)
• Interview met historica Ch. Kesteloot
• Chronologie 1933-1945

Andere recente releases van deze maatschappij