FILM
Direct na het gigantische succes van Casablanca castte Warner Bros. Humphrey Bogart vooral in rollen die niet ver verwijderd waren van Rick Blaine: eigenzinnige vrijbuiters die nobel handelen in de oorlog. To Have And Have Not is daar een goed voorbeeld van. Bogart speelt Harry 'Steve' Morgan, eigenaar van een boot waarmee hij met toeristen op marlijnen gaat vissen in het stuk oceaan dat het door Vichy gecontroleerde Martinique omcirkelt. Zijn neutrale houding tegenover de rebellen slaat om wanneer hij de aantrekkelijke Marie 'Slim' Browning ontmoet. Zij is gestrand op Martinique en om haar vliegtuigticket te betalen is Harry bereid een opdracht van het verzet uit te voeren: het veilig vervoeren van de Franse rebel de Bursac. Op zee krijgt de Bursac echter een kogel in de schouder, waarna hij onderduikt in Harry’s hotel. Die is nu niet enkel gedwongen een kant te kiezen, hij moet eveneens Slims jaloezie voor de wulpse mevrouw de Bursac bezweren.

Veel heeft To Have And Have Not niet meer gemeen met de roman van Ernest Hemingway waarop de prent gebaseerd is. De oorspronkelijke plot over Cubaanse rumsmokkelaars stuitte op verzet van de Amerikaanse regering, zodat scenarist William Faulkner in zeven haasten een andere setting, nieuwe scènes en verse personages uit zijn mouw moest schudden. De veranderingen zijn gelukkig nagenoeg allemaal een verbetering. Kon ook moeilijk anders, want regisseur Howard Hawkes had de roman uitgekozen omdat hij Hemingway wou bewijzen dat hij zelfs diens slechtste werk in een goede film kon transformeren. Het scenario maakt die belofte grotendeels waar met entertainende actiescènes, intrigerende karakters en spitse dialogen. Een probleem is wel dat de natuurlijke climax van het verhaal – Harry die de Bursac over de oceaan smokkelt – zich al rond het uur afspeelt, zodat er nog ruim dertig minuten overblijven om losse eindjes aaneen te knopen. Dat finale halfuur zit even goed in elkaar als de eerste zestig minuten en entertaint prima, maar voelt niettemin aan als een onnodige epiloog die nota bene net eindigt als de suspense weer lijkt op te flakkeren.



Toch overtuigt de prent een hele tijd als het soort film waar Hollywood tijdens de jaren veertig een patent op had. Het is een atmosferische thriller tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog, perfect gekruid met actie, romantiek en humor. Howard Hawks toont zich eens te meer een vakman die haast onmerkbaar de kijker manipuleert met efficiënte cameraposities en een snedige montage. Enkel de scènes op het water zal geen kat meer geloven omwille van de gedateerde techniek van achtergrondprojecties. De cineast leent vrijelijk uit Casablanca – de bar van het hotel lijkt wel Rick's Café, het morele dilemma is quasi identiek en acteur Sheldon Leonard is een even dikbuikige vijand als Sydney Greenstreet – waardoor men To have and Have Not kan lezen als een officieuze prequel van de legendarische Oscarwinnaar.

Maar dat is niet de reden waarom de film de geschiedenis is ingegaan, wel omdat dit het debuut van Lauren Bacall op het zilveren scherm is. Een beter samengaan van actrice en personage is nauwelijks te bedenken. Bacall zet een vurige, zelfzekere Slim neer, die mannen gemakkelijk om haar vinger windt met haar sexy stem en wiegende heupen. De chemie met Bogart – die zich ook buiten de set in een relatie zou vertalen – is ongeëvenaard in de historie van Hollywood. Telkens ze samen een scène delen, spatten de vonken er vanaf. De beroemde akte waarin Bacall Bogart vertelt hoe hij moet fluiten, is emblematisch voor de rest van de prent. Bogey zelf zet eens te meer een variatie op zijn Rick Blainepersonage neer die even effectief is als in het gros van zijn andere producties. Karakteracteur Walter Brennan heeft een bijrol als Bogarts immer dronken scheepsmaat, maar de pogingen tot comic relief passen niet in de toon die in To Have and Have Not wordt aangeslagen en dateren de prent jammerlijk. Dolores Morans rol is dan weer radicaal ingekort om Bacalls sex appeal meer te profileren.

Er valt kortom veel te genieten in To Have And Have Not. De prent is op een leest geschoeid die zijn succes al eerder heeft bewezen en heeft dus weinig verrassingen in petto. Er wordt zo zwierig van de ene entertainende situatie naar de andere geschakelt dat je daar niet om geeft. De film profiteert dan ook van een aantal protagonisten die op het hoogtepunt van hun kunnen zijn: de altijd betrouwbare Howard Hawks, de immens populaire Humphrey Bogart, een William Faulkner die ad infinitum prachtige dialogen schrijft en de jonge ster Lauren Bacall. De afwikkeling van de plot in het laatste halfuur weerhoudt de productie er echter van om van een zeer goede tot een onvergetelijke film uit te groeien.



BEELD EN GELUID
Niet elke sequentie oogt even fris en helder op deze dvd. Van de archiefbeelden van de oceaan die als achtergrond gebruikt worden valt te begrijpen dat ze vol krassen zitten, maar ook andere scènes kampen met een gebrek aan scherpte, een veranderlijk contrast en sporadische printbeschadigingen en grain. Wisselvalligheid is echter troef want de transfer bevat eveneens scènes die een lust voor het oog zijn. De soundtrack bestaat uit het originele monospoor. Dialogen worden helder en goed verstaanbaar weergegeven. Van ruis is nagenoeg geen spoor.

EXTRA’S
De korte documentaire A Love Story: The Story of To Have And Have Not (11 min.) gaat dieper in op zowel de productie als de bloeiende setromance van Bogart en Bacall. Bacall To Arms (6 min.) is een Merry Melodiecartoon die volop scènes uit To Have And Have Not parodieert. Ook aanwezig op de disk is een Trailer (3 min.) van de film.

CONCLUSIE
In To Have And Have Not speelt Humphrey Bogart een antiheld die tegen wil en dank een keus moet maken tussen verzet en bezetter om zijn liefje uit de nood te helpen. De prent is kortom een ideale compagnon voor Casablanca en kan bogen op een glansrol voor Lauren Bacall, een hoogst entertainend scenario en een prima regie. Beeld en geluid hadden wat beter mogen zijn voor een prent met deze status. De bonussectie is klein maar informatief.