SERIE
In 1998 wijst DNA-onderzoek bij een groep zwarte Amerikanen definitief uit dat ze de rechtstreekse nakomelingen zijn van Thomas Jefferson, de derde president van de Verenigde Staten. Al in 1873 maakt een kleinzoon van de grote Amerikaanse politicus deze boodschap wereldkundig, maar hij wordt niet geloofd. De burgeroorlog om de afschaffing van de slavernij ligt nog vers in het geheugen en opent wonden, niet alleen bij degenen die aan de verkeerde kant hebben gevochten – die van de zuidelijke legers – maar ook in het noorden van de Verenigde Staten, waar niet iedereen overtuigd is van de gelijkheid van alle mensen ongeacht hun huidskleur, godsdienst, afkomst of seksuele voorkeur. Toch is het verhaal van Thomas Jefferson, de zuiderling, en Sally Hemings, afstammelinge in de tweede generatie van uit Afrika weggeroofde zwarten, een historisch feit. Deze miniserie The President's Mistress, ook bekend onder de naam Sally Hemings: An American Scandal is een geromantiseerde en gedramatiseerde reconstructie op twee dvds.

De toeschouwer maakt kennis met Sally (Carmen Ejogo) wanneer ze op het punt staat om de plantage waar ze altijd heeft geleefd te verlaten en als kamermeisje van de jongste dochter van Thomas Jefferson, Polly, naar Parijs af te reizen. Jefferson, inmiddels weduwnaar, is ambassadeur aan het hof van Lodewijk de XVI, koning van Frankrijk, een land in oproer wegens de armoede en de uitbuiting van arbeiders en boeren. Het is liefde op het eerste gezicht langs beide kanten en Sally, niet langer slaaf maar een vrije burger, geniet er van de vrijheid en het respect dat ze nooit heeft gekend. Jefferson zorgt voor een opleiding zodat Sally leert lezen en schrijven, Frans en standaard Engels leert en zich bekwaamt in de etikette die de wereld van een goedopgevoede dame eist. Wanneer op 14 juli 1789 het volk de Bastille bestormt en de revolutie uitbreekt, keert Jefferson met zijn gezelschap terug naar de Verenigde Staten. Sally is zwanger en brengt een jongen ter wereld: Thomas Jefferson Hemings. Maar in de zuidelijke staten van de VS is de slavernij nog traditie, want zonder slaven zijn de plantages die voornamelijk katoen en tabak produceren niet rendabel. Jefferson die in Parijs aanhanger is geworden van de revolutionaire denker en landgenoot Tom Paine, kan thuis op zijn landgoed Monticello de nieuwe ideeën van gelijkberechtiging niet invoeren: het lijfeigenschap staat er nog in de grondwet en wie zwarten in bescherming neemt tégen het blanke gezag, riskeert de doodstraf door ophanging.

In de jaren 90 van de 18de eeuw wordt Jefferson minister van Buitenlandse Zaken en verblijft het grootste gedeelte van het jaar in Washington. Voor Sally wordt gezorgd, maar van de afwezigheid van haar minnaar wordt door zijn familie en het gezag misbruik gemaakt om haar het leven moeilijk te maken. Als Jefferson het presidentschap ambieert en de verkiezingen wint draait zijn verhouding met Sally op een schandaal uit. Maar verkopen doet hij haar niet. Zij wordt lid van zijn gezin en installeert zich in het landhuis waar zij bij de ombouw haar eigen vertrekken krijgt en probeert zo goed en zo kwaad mogelijk samen te leven met Maria, Jeffersons oudste dochter, een harde vrouw die alles in het werk stelt om de goede naam van haar vader vrij van smet te houden en desnoods te maken. Na 8 jaar presidentschap keert Jefferson terug naar huis en Sally schenkt hem nog 4 kinderen. Jefferson heeft goed geleefd en heeft grootse plannen voor een universiteit. Toch is hij er als president niet in geslaagd de slavernij af te schaffen en het lot van de zwarte bevolking te verbeteren. Zijn kinderen blijven slaven tot grote frustratie van Sally.

In de loop der jaren trekken de kinderen van Sally de wereld in om hun eigen weg te zoeken, zich uitgevend voor blanken, want als gevolg van een blanke overgrootvader, een blanke grootvader en nu dus Jefferson, is hun huid heel blank geworden en hun haar blond of rood. Sally blijft bij haar president, ook wanneer hij financiële problemen krijgt door zijn luxueuze levensstijl en de gespendeerde fortuinen voor de duizenden boeken die hij ondertussen heeft verzameld. Eerst worden de plantages verkocht en daarna de zwarte slaven om de 100.000 dollar schuldenlast te betalen. Alleen een paar lagere bedienden blijft over. Maar uiteindelijk moet ook het huis eraan geloven en sterft de derde president van de Verenigde Staten zonder één cent. Zijn geheime relatie met Sally Hemings heeft 38 jaar geduurd en in de archieven zijn geen aanwijzingen terug te vinden dat hij zijn zwarte echtgenote in zijn lange perioden van afwezigheid zou hebben bedrogen. Jeffersons belang ligt in zijn levenslange, zij het stille strijd tegen de slavernij, zijn aandeel als auteur in de tekst van de Amerikaanse grondwet en zijn jarenlange verzamelwoede die de basis heeft gelegd van de Nationale Bibliotheek in Washington.

Roots, de miniserie uit de jaren 70, daarmee is The President's Mistress nog het best te vergelijken qua onderwerp en algemene sfeer. Voor het overige bestreek die eerdere historische serie het leven van meerdere generaties zwarten, vanaf hun kidnapping in Afrika tot en met de afschaffing van de slavernij na de Amerikaanse burgeroorlog. De miniserie van regisseur Charles Haid bestrijkt alleen de 38 jaar van Sally Hemings' relatie met Thomas Jefferson, van 1788 tot 1826, het jaar van zijn dood. Ondanks dit beperkte tijdsinterval van één generatie, slaagt de regisseur erin om alle aspecten van de achterstelling van de Amerikaanse zwarten, de Afro-Americans zoals ze tegenwoordig eufemistisch worden genoemd, in beeld te brengen zonder al te veel meelijwekkende martel- en verkrachtingsscènes op te voeren. In werkelijkheid ligt de nadruk haast volledig op de relatie van de twee hoofdpersonen en hun omgeving, de moeilijke levensomstandigheden van de jonge vrouw in een vijandige wereld, haar onmacht en frustratie over Jeffersons tweeslachtige houding inzake de rassenproblematiek, maar ook de wederzijdse gehechtheid, de goede bedoelingen van de blanke plantagehouder, die, als een 18de eeuwse Oskar Schindler een paar honderd slaven in bescherming neemt, ze goed behandelt en er voor zorgt dat hun echtelieden, kinderen en kleinkinderen niet worden verkocht. The President's Mistress is bijgevolg minder drammerig dan Roots, minder een baken en een aanklacht dan het verhaal van Kunte Kinte, maar dat boek van Arthur Haley werd dan ook geschreven in de jaren 60, de periode van de grote zwarte Amerikaanse marsen tegen de discriminatie van zwarten en de speeches van Martin Luther King, de auteur van het kippenvelverwekkende I have a Dream. Raid kan relaxter te werk gaan, in een tijd waarin zwarte Amerikanen zich geëmancipeerd hebben, hun eigen gemeenschappen uitgebouwd, hun eigen cultuur volwaardig kunnen beleven; een tijd ook waarin onrecht tegen zwarten bestraft wordt volgens de regels van de Amerikaanse grondwet, nog niet altijd, maar heel vaak wel. Bijgevolg kan hij de liefdesgeschiedenis de vrije baan geven, hoeft hij niet bang te zijn voor een schandaal wanneer een blanke president een zwarte ondergeschikte kust en lief heeft. The President's Mistress heeft alles wat van een romantische serie wordt verwacht: drama, suspense, emotie, liefde, afgunst en dat alles in het adembenemende decor van een overspannen Parijs en een kleurige, immense plantage uit de Amerikaanse bibelbelt, prachtige toiletten uit de Franse 18de eeuw volgens authentieke dessins en ontwerpen, de Amerikaanse mode van rond de eeuwwisseling met zijden kapjes, frivole strikjes, foulards en pruiken, luxe rijtuigen, driftige paarden en opvallend: Hollandse interieurs, sober, strak en heel vaak met het licht van Jan Steen en andere Hollandse schilders uit de Gouden Eeuw.

BEELD EN GELUID
The President's Mistress is een video-opname, geen film. Charles Raid heeft veel zorg besteed aan het licht: scherp overdag en zwoel met sepiatinten ’s avonds, romig in de aangeklede interieurs, blauwachtig en grauw in de verlaten en lege kamers van een opgeruimd landhuis, met veel mistig invallend zonlicht en diepe schaduwen op warme vloeren. Veel donker in de gevaarlijk ogende nachtscènes wanneer Sally een zoveelste vluchteling naar de rivier brengt waar ze gegarandeerd opgewacht wordt door vijandige milities, puur schaduwen zonder gezicht tussen donkergroen gebladerte en schimmige boomstronken en dan het zilverkleurige water in het bloed op haar rug en achteraf het babyroze van de helende striemen in blankbruin vel. Het geluid staat in Dolby Surround 2.0 waardoor de achterste geluidskanalen minimaal gebruikt worden voor bijgeluiden en verre stemmen. De muziek klinkt goed, helder en duidelijk, net zoals de stemmen die perfect in het geluidsbeeld passen met voor een keer echte Franssprekenden in Parijs.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
The President's Mistress is een groot panoramisch overzicht over één van Amerika's zwartste perioden. Alleen Amerikanen kunnen een nachtmerrie en een historische schande tot een prachtige miniseries omdopen. Deze heeft het allemaal: romantiek, spanning, medeleven, verdriet en een sprankeltje hoop.