FILM
De jonge Jenny von Loeben (Hannah Herzsprung) komt in de gevangenis terecht wegens moord. Ze is agressief, wispelturig en ze krabt zichzelf voortdurend tot bloedens toe in het gezicht, op armen en handen. Tijdens een herdenkingsmis voor Jenny's medegevangene die zich verhangen heeft in hun cel trekt ze de aandacht van Traude Krüger (Monica Bleibtreu) die hoog boven de grond de lievelingsmelodie van de overledene op het orgel uitvoert. In het spiegeltje waarin ze de voortgang van de mis aan het altaar kan volgen, ziet ze hoe Jenny de melodie van de Schumanncompositie meespeelt op de bovenkant van de kerkbank. Frau Krüger werkt al 60 jaar in de gevangenis. Al die tijd geeft ze er pianoles aan gevangenen met en zonder talent, ter verstrooiing, als therapie tegen eenzaamheid en verveling, voor zichzelf én voor de gevangenen, want Traude Krüger, heeft alleen nog de muziek van de grote componisten om voor te leven, of zoals ze zelf zegt tegen wie het wil horen: ik leef nog alleen voor de muziek. Nieuwsgierig naar de nieuwkomer nodigt Traude het jonge meisje uit voor een kennismaking. Jenny is evenwel in een slechte bui want de medegevangenen houden haar medeverantwoordelijk voor de dood van een ‘collega’. Wat is er met je handen?, vraagt Traude, bezorgd naar de kapotte vingers starend. Je hebt talent, zegt ze een tijdje later met overtuiging nadat Jenny een stukje op de piano heeft voorgespeeld, een zeldzaam talent en ik kan je daarbij helpen.



Traude concentreert zich volledig op Jenny, de enige leerlinge in zestig jaar waarin ze kan geloven. Ze legt regels op en ze is streng, te streng voor de revolterende jonge gevangene die niets of niemand nog schijnt te vertrouwen. Bijgevolg is de sfeer tijdens de pianolessen gespannen: mij interesseert alleen je gave, zegt Traude Krüger koeltjes, niet je persoontje, maar heimelijk koestert ze de hoop het jonge meisje op het rechte pad te brengen en een nieuwe toekomst te bieden. Ze schrijft Jenny in voor een prestigieuze muziekwedstrijd voor jongeren tot 21 jaar in Berlijn, kiest een compositie van Schumann als wedstrijdstuk en gaat aan de slag, elke dag, uren na elkaar. Als Jenny opstaat voor een noodzakelijke pauze wegens te moe, wijst Traude haar terecht, want is zij zelf op haar hoge leeftijd niet de hele tijd zelf in de weer? Als revanche krijgt ze van Jenny een flard jazzmuziek in het gezicht geslingerd. Ophouden!, brult Traude, die negermuziek wil ik hier niet horen! Bovendien is het slecht voor de handen en voor je speelstijl. Het duurt lang voor de beide vrouwen tot een staakt-het-vuren komen en voor het eerst samen een grapje maken. De spanning neemt evenwel nauwelijks af, want ondertussen heeft Jenny een bewaker is elkaar geramd en is ze op de vuist gegaan met haar medegevangenen. Wanhopig probeert Traude de draad weer op te nemen en begint het proces van vertrouwen winnen en motiveren van voren af aan.

Vier Minuten is Chris Kraus' tweede productie, die in tegenstelling tot zijn debuutfilm Scherbentanz (2002) heel veel bijval genoot, haast alle grote filmprijzen wegkaapte in Duitsland en Oostenrijk en ook op internationale festivals in de prijzen viel. Het is het verhaal over een oudere pianolerares die een jong talent ontdekt in de gevangenis en alles op alles zet om dat talent tot ontwikkeling te brengen en de betrokkene, een jong en van het rechte pad geraakt meisje, een nieuwe kans in het leven te geven. Haar pogingen worden echter doorkruist door persoonlijke aversies en diepe littekens bij zichzelf en bij de jonge vrouw in kwestie wegens een verloren liefde tijdens de oorlog aan de ene en een gewelddadige jeugd aan de andere kant. Heel voorzichtig pelt de regisseur de pijnlijke laagjes één voor één af langs beide zijden waarbij het verdrongen verdriet en leed nog eenmaal aan de oppervlakte komt. Kraus gebruikt flashbacks om de pijnlijke herinneringen van Traude Krüger inhoud te geven. Van het seksueel misbruik van Jenny en haar ongelukkige jeugd als adolescent blijft hij af. Dat hoort de kijker alleen uit de mond van de jonge getormenteerde vrouw. Zijn portret van beide vrouwen is tegelijk hard en genuanceerd en Chris Kraus zorgt er voor dat ze allebei in de gratie van de kijker blijven, ondanks de grote verschillen in opvoeding, cultuur en temperament. Het resultaat is als een spetterend vuurwerk waarbij Monica Bleibtreu en Hannah Herzsprung niet één moment haperen qua geloofwaardigheid en qua intensiteit van hun interpretatie. Van de door de wol geverfde en professionele actrice Monica Bleibtreu verwacht je niet minder dan een uitstekende prestatie, nieuwkomer Hannah Herzsrpung zorgt voor een heuse verrassing met een zeer natuurlijke en heftig performance die tot de verbeelding spreekt. De manier waarop ze op het eind de piano aanvalt en de tonen uit de vleugel perst alsof haar leven ervan afhangt, het is zonder meer spectaculair en een feest voor oog en oor.

Dat brengt ons op de muziek die in Vier Minuten alom tegenwoordig is, van Schumann en Schubert tot Beethoven en één keer Mozart, perfect uitgevoerd en wellicht hét verkoopsargument bij liefhebbers van klassieke muziek. Het contrast met de vaak gewelddadige scènes en de bij momenten verrassende montage is groot en voorkomt dat Vier Minuten verwordt tot een muziekfilm met een dramatisch scenario waarvan we de uitkomst voor honderd procent op voorhand kunnen raden. Er zijn raakpunten met La Tourneuse De Pages (2006) wegens de grote rol die de muziek in de film speelt en wegensde aanwezigheid van twee prominente vrouwelijke hoofdrollen; met Music Of The Heart (1999) van Wes Craven, wegens het verloop van het verhaal in de richting van een (zeker) happy end, maar daar houdt de vergelijking met beide films dan ook op. Vier Minuten is harder qua sfeer en thema, terwijl inhoudelijk misschien niet echt nieuw of origineel.



Bij de rest van de cast zitten een aantal acteurs die beter verdienen in deze film die hoofdzakelijk op de schouders van de beide vrouwelijke hoofdrollen rust. Vadim Glowna (Gerhard von Loeben) die we nog kennen als de perfecte J.S. Bach uit Mein Name Ist Bach (2003), een rasacteur met een zeer groot talent, heeft een ondankbaar klein rolletje met weinig om het lijf; Jasmin Tabatabai, we zagen haar eerder aan het werk in Elementarteilchen (2006) en Unveiled (2005), krijgt niet de ruimte om te schitteren. Sven Pippig als Mütze, de bewaker die door Jenny zwaar wordt toegetakeld, is een eerder onopvallende acteur met een beperkt bereik die het vooral van Duits krimis moet hebben en de directeur van de gevangenis, Meyerbeer (Stefan Kurt), is té stereotiep geconcipieerd om interessant te zijn.

BEELD EN GELUID
Van een recente film verwacht je dat ie perfect beeld en geluid levert. Vier Minuten stelt op dat vlak niet teleur: een uitstekend zwart-witcontrast en zeer veel details; natuurgetrouwe, zij het wat verdonkerde kleuren met een tikkeltje blauw in de gevangenisscènes. De muziek is wondermooi voor wie van de negentiende eeuwse Duitse romantische componisten houdt en van piano in het algemeen. De jonge Duitse componiste Annette Focks schreef de rest van de soundtrack bij elkaar en levert o.a. het verrassende eindconcert dat de kwaliteit heeft van een percussiewerk voor piano. Heel apart en heel hedendaags. Het geluid spat gewoon uit de geluidsboxen, waarbij de effecten tijdens de geweldscènes extra zijn aangezet.

EXTRA'S
Bij de extra's vindt u de Originele Bioscooptrailer en een aantal Andere Trailers uit de Homescreencatalogus, o.m. die van Die Fälscher en Mio Fratello.



CONCLUSIE
Vier Minuten is een intense en voortreffelijke film van de hand van de Duitse regisseur Chris Kraus met in de hoofdrollen twee indrukwekkende Duitse actrices die de sterren van de hemel spelen in een wrang en pakkend drama waarin persoonlijke tegenslagen en ambitie om de voorrang strijden. Na Das Leben Der Anderen is dit opnieuw een belangwekkende Duitse film.