FILMS
Commissaris Jules Maigret is beslist één van de bekendste detectives uit de wereldliteratuur. De Luikse schrijver Georges Simenon bedacht het personage eind jaren '20 van de vorige eeuw tijdens een bootreis naar Delfzijl. De eerder zwijgzame en scherpzinnige speurder, met als uitvalsbasis Parijs, wist met zijn unieke persoonlijkheid een wereldpubliek te charmeren, getuige de miljoenen boeken die over de toonbank gingen in 55 talen. Bovendien zijn meer dan 50 Maigrettitels naar het witte doek vertaald, waarmee Georges Simenon zich de meest verfilmde fictieauteur aller tijden mag noemen.

Voor een iets ouder publiek is de Franse acteur Jean Gabin (1904-1976) lange tijd de verpersoonlijking geweest van commissaris Jules Maigret. Op een unieke manier gaf hij de figuur gestalte in Maigret Tend Un Piège (1958), Maigret Et L'Affaire Saint-Fiacre (1959) en Maigret Voit Rouge (1963). Nadien vertolkte hij nog vaker de rol van inspecteur of politieman en telkens werd dan de vergelijking gemaakt met Maigret. Een frustrerende zaak, jawel, maar begrijpelijk, want commissaris Jules Maigret was niet zomaar een flic, hij was op de eerste plaats een gentleman, beschaafd, belezen en welbespraakt, galant, vriendelijk en zelden bazig, een charmeur maar geen womanizer, en voor miljoenen lezers was Gabin precies het type man dat ze zich daarbij voorstelden. Toen men begin jaren '90 in Frankrijk een groots project opzette voor een Maigretfilmserie (1001-2004) had men dus een probleem: Gabin was al vijftien jaar overleden. Hem vervangen bleek geen makkelijke opdracht. Met Bruno Cremer hebben de makers evenwel de perfecte keuze gemaakt. Hij laat de kijker Jean Gabin niet vergeten, maar de manier waarop hij in ruim 50 afleveringen (van elk ruim 85 minuten) de commissaris tot leven wekt, zorgt maar heel kort voor een mentaal schokje. Bruno Cremer, een door de wol geverfde filmacteur met een lange staat van dienst bij onze zuiderburen, kwijt zich voortreffelijk van zijn taak. Als Maigret oogt hij even flegmatisch, professioneel en indrukwekkend als zijn illustere voorganger.



In tegenstelling tot bijvoorbeeld Agatha Christie, die nooit voldoende elementen aandraagt opdat de toeschouwer de puzzel zelf zou oplossen, of de tv-serie Colombo waarin Richard Levison en William Link de identiteit van de dader verraden door hem van in het prille begin aan hun speurder te koppelen, ontwikkelt Georges Simenon altijd een vrij eenvoudig verhaal waarin hij op elk moment de toeschouwer deelgenoot maakt van de bevindingen van zijn inspecteur. Met kleine brokken geeft hij de informatie vrij die de toeschouwer nodig heeft om het profiel van de dader samen te stellen. Ondertussen kan diezelfde kijker volop genieten van de menselijke kant van de personages die Simenon opvoert, mensen van vlees en bloed, herkenbare typetjes die we allemaal wel eens tegenkomen op straat. Zijn verhalen zitten ingenieus in elkaar, maar ze zijn altijd voor alle soorten publiek toegankelijk, vandaar ook hun massale succes.

1. Maigret Et Les Plaisirs De La Nuit
Lili, een stripper in nachtclub Pleasures op de Place Pigalle, meldt zich op een ochtend in alle vroegte op het politiebureau. Tijdens haar dienst heeft ze een gesprek opgevangen waarin een zekere Oscar aankondigt dat hij een gravin gaat vermoorden. Een paar uur later wordt Lili bij Pleasures door de eigenares dood aangetroffen. Maigret, hoofd van de Dienst Moordzaken, wordt erbij gehaald om de zaak op te helderen. Dat blijkt geen makkelijk klus te zijn, want Lili had iets met een jonge politie-inspecteur, ging regelmatig met de eigenaar van Pleasures naar bed met medeweten van diens echtgenote. Bovendien: bij haar collega-strippers was ze niet echt geliefd. Ondanks zijn twijfels over haar verklaring bij de politie, gaat Maigret niet over één nacht ijs en terecht, want een paar uur later wordt het lijk van een gravin gevonden…

2. Maigret Et La Grande Perche
Een tippelaarster klopt bij Maigret aan met het verhaal dat haar echtgenoot, Alfred Le Triste, tijdens een inbraakpoging bij een tandarts in Neuilly op het bebloede lijk van een vrouw is gestoten. Alfred is naar Le Havre gevlucht uit vrees dat de politie hem van de moord zal beschuldigen. De buit heeft ie achtergelaten. De prostitué vraagt Maigret om de zaak uit te zoeken. Er is één probleem: er wordt in Neuilly geen inbraak gemeld, noch een moord of een verdachte verdwijning. De tandarts is uiteraard makkelijk op te sporen aan de hand van de beschrijvingen die Alfred zijn vrouw via de telefoon heeft gegeven. Tandarts Serre en zijn oude moeder gebaren van niets te weten. Serre’s Nederlandse echtgenoot is twee dagen eerder – de avond van de inbraak – definitief naar haar vaderland afgereisd. Van een inbraak is er geen spoor, tenzij twee gebroken raampjes, maar die dateren volgens de tandarts van nog drie dagen eerder toen het stormde.

3. Maigret Chez Les Flamands
De rijke Vlaamse koopmansfamilie Peeters uit het Waalse Givet (aan de Maas op de grens met Frankrijk) wordt door de dorpelingen beschuldigd van moord op Germaine Piedboeuf. Het lichaam van de jonge vrouw is spoorloos. Naar verluidt zou ze een kind hebben van de oudste zoon van de familie Peeters, Joseph, die in Leuven rechten studeert. De familie Peeters is daar niet van overtuigd want Germaine nam het niet zo nauw met het manvolk. Bovendien ontkennen ze alle betrokkenheid bij haar verdwijning. Een bekende van de familie stuurt een verzoek aan Maigret om hulp. De inspecteur wordt aan het station afgehaald door Josephs oudste zus Anna (Alexandra Vandernoot) en hij merkt al gauw dat hij niet welkom is in het dorp: de rijken krijgen altijd het voordeel van de twijfel, is het algemene verwijt. Maigret is niet onder de indruk en begint zijn speurtocht, als privépersoon uiteraard, want in België is hij als Frans politieman onbevoegd. De plaatselijke politiechef heeft sterke vermoedens dat Joseph zijn voormalige minnares om het leven heeft gebracht. Tegelijk verdenkt hij een schipper die ooit een veroordeling opliep wegens het lastigvallen van jonge vrouwen. Een lijk is er evenwel nog niet gevonden en dus heeft Maigret alle tijd om de betrokken families te observeren en met ze te praten, ook met moeder Peeters (Hilde Uyterlinden).



4. Maigret Et La Maison Du Juge
Maigret is in Parijs uit de gratie geraakt. Hij is overgeplaatst naar Luçon in de buurt van La Rochelle. Tijdens een partijtje biljart vraagt een oudere dame uit een dorpje in de buurt hem dringend om een onderhoud: haar echtgenoot heeft tijdens een herstelling aan het dak bij de buren een lijk in de linnenkamer zien liggen. De buurman is niet de eerste de beste: de plaatselijke rechter. Maigret springt in een taxi en betrapt de juge terwijl die een lijk naar de havenkaai sleept met de duidelijke bedoeling het in het water te dumpen. Maar Maigret stelt vast dat de zaken ingewikkelder zijn dan ze lijken: de rechter heeft een ziekelijke en nymfomane dochter die het met alle mannen uit het dorp doet en vooral met Marcel, de aartsvijand van haar broer. Het lijk in de linnenkamer wordt geïdentificeerd als dat van een psycholoog uit Nantes. Wat is het verband tussen hem en de dochter van de rechter?

5. Maigret Et Le Corps Sans Tête
In een kanaal worden meerdere stukken van een lichaam gevonden, behalve het hoofd. Het gaat om een man van vijftig of daaromtrent met salpeter en wijnresten op z'n lichaam. Maigret geeft instructies om ook de handen en het hoofd op te sporen en houdt via de telefoon in café Un Bon Vin z’n chef op de hoogte. Daar valt het hem op dat de waard afwezig is en dat zijn jonge vrouw niet geneigd is om uitleg te geven. Volgens de waardin is haar man op reis naar het zuiden van Frankrijk om wijn te kopen voor de zaak. Maigret ontdekt evenwel dat zijn koffer met vuile was in het station in bewaring is gegeven. Bovendien blijkt de jonge vrouw er niet één maar twee minnaars op na te houden.

6. Maigret Et La Nuit Du Carrefour
In een dorp van drie huizen ten zuiden van Parijs wordt een Antwerps diamantair dood aangetroffen. Hij had een afspraak met een ex-wehrmachtofficier die er sinds een tijdje met zijn blonde zusje in een kasteel woont. Zijn lijk lag evenwel niet in de wagen van de Duitser, maar in die van diens Franse buurman. Beide wagens stonden op dat moment voor een onderhoudsbeurt in garage Kowalski aan het kruispunt een eindje verderop. De Duitser wordt voorgeleid, maar hij ontkent de moord te hebben gepleegd. Zijn Franse buurman protesteert omdat hij zolang zijn auto moet missen wegens het onderzoek. De eigenaar van de garage is de vleesgeworden bereidwilligheid, maar Maigret stelt vast dat hij regelmatig zijn vrouw slaat. De vrouw van de Fransman klaagt dat haar echtgenoot een oogje heeft op het zusje van de Duitser en ook de vrouw van garagehouder heeft haar twijfels. De vrouw van de joodse diamantair wordt vermoord op het moment dat ze het kantoor van Maigret binnenstapt en de Duitser wordt even later dodelijk verwond door een kogel. Twee lijken en een zwaar gewonde op drie dagen: een mooi resultaat voor een dorp met maar drie huizen.



BEELD EN GELUID
Omdat de films door verschillende regisseurs zijn gemaakt, is er sprake van een zeer gevarieerde aanpak qua kleurenpalet en sfeer. José Pinheiro kiest voor Maigrets speurtocht in het nachtelijke Montmartre voor donkere kleuren en fletse lichtvlekken zowel op straat als in de nachtclub. Zwart en vuilgrijs zijn altijd van de partij en dompelen de film onder in de ranzige sfeer van het semi-legale en niet ongevaarlijke nachtleven van een grootstad. Claude Goretta heeft een voorkeur voor felle contrasten en snelle overgangen tussen licht en donker. Serge Leroy situeert een belangrijk deel van de actie in openlucht en benut de klimatologische omstandigheden om de typische sfeer van Le Nord op te roepen. Jammer genoeg is de transfer in geen van de zes gevallen helemaal overtuigend. In vergelijking met de haast perfecte kwaliteit van de extra valt het verschil in scherpte meteen op. Het zwart-witcontrast is laag en er is sprake van verkleuring in de buitenopnamen. Op grote schermen krijgt de toeschouwer af te rekenen met sluier-, waaiervorming en vertroebeling. Beschadigingen en andere onvolkomenheden blijven binnen aanvaardbare perken, maar het kijkplezier is op dat moment al flink aangetast, een probleem waar Just Entertainment in het verleden nauwelijks op kon worden betrapt. Het geluid is er beter aan toe. De stemmen klinken duidelijk en helder, de muziek speelt een opvallende rol, of net niet, afhankelijk van de regisseur van dienst. Alle soundtracks staan in stereo met een voorzichtig surroundeffect voor de omgevingsgeluiden. De ondertiteling is in orde en netjes geplaatst. Met een beetje goede wil is de volgende Maigret Collection helemaal in orde (in Frankrijk is men ondertussen aan box vijf of zes).

EXTRA'S
Als extra krijgt u de pilootepisode van Judge John Deed – Exacting Justice, een BBC-reeks die zich afspeelt in het milieu van advocaten en vooral rechters en die Just Entertainment binnenkort op u loslaat.

CONCLUSIE
Maigret Collection bevat zes leuke tot interessante Simenonverfilmingen met politie-inspecteur Jules Maigret in de hoofdrol. De verhalen zijn eenvoudig en toch intrigerend en Simenon heeft zo z'n eigen stijl om spanning en nieuwsgierigheid op te wekken en doet het in elk geval met minder spectaculaire middelen dan zijn hedendaagse collega's. Het oogt misschien een beetje naïef voor doorgewinterde liefhebbers van veel geweld en indrukwekkende achtervolgingsscènes, maar lezers van het werk van Georges Simenon zal dit alles beslist charmeren. Detectiveverhalen van Simenon zijn rustige voortkabbelende stories waarin de typische trekjes en eigenaardigheden van de karakters voor de meerwaarde zorgen.