Nat Turner was inderdaad een uitzonderlijk iemand, want hij leerde zichzelf lezen. Onderwijs was ten strengste verboden voor zwarten in het begin van de 19de eeuw. Men vreesde nl. dat ze dingen zouden lezen waardoor ze in opstand konden komen tegen hun onfortuinlijke situatie. Als de zus van de plantage-eigenaar verneemt dat Nat kan lezen, neemt ze hem een tijdlang in huis en leert hij ook schrijven. Kort nadien keert hij terug naar de hut van zijn moeder en grootmoeder omdat de plaatselijke dominee heeft laten uitschijnen dat Nat op de katoenplantage thuishoort. Als jonge volwassene treedt Nat Turner op als predikant voor een zwart publiek, aanvankelijk alleen op de plantage van zijn eigenaar Samuel Turner, later ook op naburige plantages om de zwarten rustig te houden, zoals het wordt genoemd, waarvoor Samuel Turner rijkelijk wordt vergoed, geld dat hij kan gebruiken, want sinds de economische crisis is zijn financiële situatie alles behalve rooskleurig. Maar op die manier ziet Nat Turner van heel dichtbij hoe zijn rasgenoten door sommige plantage-eigenaren worden mishandeld en uitgebuit, hoe hun vrouwen en dochters tegen hun zin tot seksuele handelingen worden gedwongen en hoe geen enkele blanke een vinger uitsteekt om het misbruik een halt toe te roepen. Nat vindt troost in de bijbel en daar vindt hij ook God die hem na verloop van tijd de kracht geeft om in opstand te komen tegen de gang van zaken...

 

In Southampton, Virginia, staan monumenten voor de helden van de burgeroorlog, ondanks het feit dat die in 1865, na vier bloedige jaren van broederstrijd, bij Palmito Ranch in Texas definitief het onderspit moesten delven tegen de noordelijke troepen. Voor Nat Turner, de zwarte man die zich als eerste zwarte openlijk verzette tegen de slavernij – een thema dat dertig jaar later een grote rol zou spelen in diezelfde burgeroorlog – zijn er nooit monumenten opgericht. De boom waaraan hij is opgehangen staat er al lang niet meer en de plek waar hij vermoedelijk is begraven met zijn medestanders, is een door afval vervuilde berm langs een derderangse weg in Southampton County. Alleen het kerkje waar hij de zwarte gemeente toesprak staat er nog. Het wordt onderhouden door één van zijn nakomelingen, die er eigenaar is van een katoenplantage… Nee, in Virginia beschouwt men Nat Turner nog altijd als een oproerkraaier en een massamoordenaar, althans het blanke deel van de bevolking. Z’n afstammelingen hebben hun naam veranderd of praten niet over hun afkomst. Ze wonen er tussen de nakomelingen van de slachtoffers van Nat Turner en zijn mannen…

 

The Birth Of A Nation zou je de wraakfilm kunnen noemen van een deel van de Amerikaanse bevolking dat nooit heeft gekregen wat de grondwet beloofde, nl. gelijkberechtiging. Cinefielen kennen The Birth of a Nation als de drie uur durende film van D.W. Griffith (1921) over de Amerikaanse burgeroorlog en de opkomst van de Ku-Klux-Klan, een productie met een kwalijke reputatie, die de interesse voor de Klan in de jaren twintig van de vorige eeuw opnieuw aanzwengelde. Regisseur Nate Parker had de release van zijn film niet beter kunnen timen, want sinds het aantreden van Donald Trump is er sprake van een explosie van racisme en haatspeeches, en van toenemend geweld van politiediensten ten opzichte van zwarte medeburgers. Dat Trump uiteindelijk door het Congres moest worden gedwongen om het geweld van de racistische blanken van Alt-Right in Charlottesville te veroordelen, is symptomatisch voor de manier waarop blanke Amerikanen naar hun land kijken als zijnde een arische, christelijke en Engelstalige samenleving, wat vandaag minder het geval is dan ooit, en volgens het Pew Research Centre zal in 2055 nog 46 procent van de Amerikanen blank zijn en in 2065 slechts 20 procent.

 

In The Birth Of A Nation kijken we naar Amerika door de ogen van Nat Turner. Zoals de meeste zwarten legt hij zich als kind en tiener neer bij de sociale orde waarin blanken gebruik maken van slavenarbeid om hun plantages rendabel te houden. Uiteraard beseft hij dat zijn rasgenoten slecht gehandeld worden, maar hij spreekt ze moed in via teksten uit de bijbel waarin onderdanigheid en gehoorzaamheid wordt gepredikt en de belofte van een betere wereld na dit leven. Pas als hij op naburige plantages geconfronteerd wordt met de onmenselijke manier waarop zwarten worden behandeld – in één scène zien we hoe een zwarte man die in hongerstaking is gegaan, met een beitel de tanden wordt uitgeslagen opdat hij geen weerstand zou kunnen bieden als hem met een trechter vloeibaar voedsel door de keel wordt gegoten – komt Nat Turner vanbinnen in opstand en besluit hij om af te rekenen met de blanke plantage-eigenaren en hun slaven te bevrijden. Gewapend met knuppels en bijlen gaat hij met een aantal gelijkgestemden op pad, maar het is uiteraard een ongelijke strijd, want ook al zijn de blanken in de minderheid, ze zijn in elk geval beter bewapend én ze kunnen desnoods op de hulp rekenen van politie en leger. Eindbalans: meer dan 50 vermoorde blanke mannen, vrouwen en kinderen, de executie door de staat Virginia van 50 zwarten wegens deelname aan de rebellie en achteraf nog zo’n 120 doodgeschoten of gelynchte zwarte slaven als gevolg van wraakacties van blanke milities en bendes...