BRAVEHEART (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2010-02-25
FILM
Braveheart begint wanneer de jonge William Wallace (James Robinson) op een dag ziet hoe de vreselijk verminkte lijken van zijn vader en zijn oudere broer worden thuisgebracht. Ze hadden de pretentie om zich te meten met Edward Longshanks (Patrick McGoohan), de Engelse koning die al jaren verwoede pogingen doet om Schotland onder zijn controle te krijgen via een combinatie van terreur en het omkopen van de lokale edelen. In ruil voor hun onvoorwaardelijke gehoorzaamheid heeft hij het Ius Prima Nocte ingesteld, wat inhoudt dat bij een huwelijk de lokale heer recht heeft op de huwelijksnacht met de bruid, zonder discussie. William wordt na de dood van zijn vader opgevangen door zijn oom Argyle, die de jongen de wereld laat rondtrekken en die hem de barbaarse beschaving heeft bijgebracht. Zo heeft hij Latijn en Frans geleerd, alsook de krijgskunst. De volwassen William (Mel Gibson, die een half jaar niet naar de kapper is geweest en zijn haar uitsluitend heeft gewassen met een extract van prei en rode bieten) keert terug naar zijn geboortestreek; als de bewoners zien dat er Wallace-bloed in zijn aderen stroomt, wordt hij door de gemeenschap geaccepteerd. Hij wordt opnieuw verliefd op zijn jeugdliefde Murron (Catherine McCormack). Omdat hij haar maagdelijkheid niet wil verliezen aan de heer, trouwen ze in het geheim.
Maar dan slaat het noodlot toe: een dronken officier wil zich aan Murron vergrijpen. Hij wordt prompt door William tot pulp geslagen alvorens hij kan vluchten. De heer wil een voorbeeld stellen en om William uit zijn pijp te lokken snijdt hij Murron in het openbaar de keel over. Als William dat hoort slaan zijn stoppen door, slacht als een duivel de troepen van de heer af en stelt hem op dezelfde manier terecht als Murron. Nu de vlam in de pan is geslagen, breidt de opstand zich uit tot de naburige dorpen en in de kortste keren heeft William een gigantische troepenmacht onder zijn bevel. Vooral de vurigheid waarmee hij zijn manschappen aanzet om te dromen van een leven als vrij mannen, niet langer slaaf van de Engelsen, geeft de doorslag en door Wallace's krijgskunsten worden de Engelse troepen op een vernederende manier uit Schotland gejaagd.
Maar dan begint het Schotse front barsten te vertonen: verschillende Schotse edelen, waaronder sir Robert Bruce (Angus McFayden), beginnen luidop te dromen van een Schotse soevereine vorst en willen de kroon vooral graag voor zichzelf. Alleen Wallace voorziet dat de rivaliteit wel eens hun ondergang zou kunnen betekenen, want hij is er zeker van dat de Engelsen terug zullen komen. Om ze een slag voor te blijven - en omdat aanval nu eenmaal de beste verdediging is - is hij van plan om met zijn troepen het Engelse York binnen te trekken. De Engelse koning Edward Longshanks, die op dat ogenblik aan het Franse front zijn rechten verdedigt en de onbeduidende opstand over heeft gelaten aan zijn miserabele en onbekwame zoon (Peter Hanley), keert terug om de zaak in eigen hand te nemen. Hij ontsteekt in blinde woede als hij merkt dat zijn zoon meer interesse heeft voor de mooie schildknapen aan het hof dan voor het verwekken van een opvolger bij zijn Franse echtgenote (Sophie Marceau). Hij beslist om de prinses als onderhandelaar naar William Wallace te sturen; als Wallace haar vermoordt, dan zal immers de koning van Frankrijk hem te hulp komen. Dat draait echter compleet anders uit dan hij gehoopt had: de prinses is gecharmeerd door Wallace die er uitziet als een wildeman, maar die tegelijkertijd een erudiete en hoffelijke heer is en die de strijd is aangegaan uit liefde voor Murron. Ze gaat zelfs zo ver dat ze Wallace op de hoogte brengt van de verschillende moordpogingen door de koning. De rivaliserende Schotse edelen zien William echter als een obstakel op hun hindernissenparcours naar de troon en sommigen spelen onder een hoedje met Edward Longshanks, die ze titels en landerijen heeft beloofd in ruil voor hun medewerking. Wallace kent maar een straf voor verraad: de dood. Dan keert het geluk zich evenwel tegen hem: hij wordt verraden en uitgeleverd aan de rechter des konings.
De Schotse strijd voor onafhankelijkheid van Engeland is een lange complexe geschiedenis die al in meerdere films is naverteld, soms vanuit het Schotse standpunt (Rob Roy van Michael Caton-Jones), soms vanuit het Engelse (Elizabeth van Shekhar Kapur). Eén partij wordt altijd onveranderlijk als de meedogenloze slechterik afgeschilderd, de andere als de onderdrukte sukkelaar, maar ik denk dat het historisch juister is te stellen dat beide kanten zich schuldig maakten aan de meest gruwelijke baldadigheden. In die zin is Braveheart een eerlijke film: de gruwel van de oorlog wordt tot in de goorste details uitgebeeld - het make-upteam heeft er zelfs een Oscar aan overgehouden en als uw maag te gevoelig is voor expliciete beelden zoals het oversnijden van kelen, onthoofdingen, doorboringen met spiesen en meer van dat fraais, laat dan deze film maar aan u voorbijgaan. U bent gewaarschuwd! Voor wie zijn maag beter onder controle kan houden, is er ook goed nieuws te melden: de film bevat ondanks het zware scenario toch genoeg vertelkracht en een degelijk onderbouwd verhaal om er inderdaad Gibsons (tot nog toe beste) meesterwerk van te maken, waarvoor hij terecht in 1996 een Oscar kreeg (zowel voor de film in zijn geheel, als voor de regie). De film vertelt het levensverhaal van William Wallace, een Schotse verzetstrijder die (volgens de geschiedenisboekjes) de Engelsen enkele keren militair een zware opdoffer liet incasseren, maar uiteindelijk door verraad in eigen rangen gevangengenomen werd en de marteldood stierf. Mel Gibson zet in deze film zijn tot nog toe sterkste rol neer, maar blijft hetzelfde type spelen als we gewoon zijn uit zijn andere films (The Patriot, Ransom,...): een doorbrave huisvader die niets liever wil dan huisje, vrouwtje, kindje, maar die, als hem dat ontnomen wordt, verandert in een meedogenloze slachtmachine. Toch blijft hij in zijn rol meestal menselijk en kan hij emoties tonen zoals verbittering als hij verraden wordt, verdriet als zijn geliefde sterft, en vriendschap als iemand hem het leven redt, wat van de Schwarzeneggers en Stallones van deze wereld niet gezegd kan worden. Jammer genoeg vertoont de film ook de eerste trekjes van Mel uit zijn hyperchristelijke periode die nog dateert van vóór hij zijn vrouw en zeven bloedjes van kinderen liet staan voor een blonde del, en waarin hij zijn liefde voor bloederige marteltaferelen, met liefst hijzelf als slachtoffer, niet onder stoelen of banken steekt, een aspect dat in latere films als The Passion Of The Christ en Apocalypto alleen maar zichtbaarder zou worden.
BEELD EN GELUID
Breaveheart is samen met Gladiator in de Verenigde Staten als eerste door Paramount in de prestigieuze Sapphire-series uitgebracht, alhoewel de rechten voor deze film in Europa bij 20th Century Fox en voor Gladiator bij Universal liggen. De high-definitiontransfer is echter dezelfde. Waar Gladiator vooral op beeldvlak flink te wensen overliet, is deze Braveheart een film met een puntgaaf beeld, die vanaf de openingsscène in het meest mistige deel van de Schotse hooglanden koelte en beheersing uitstraalt. De kleuren blijven altijd wat aan de zachte kant, met veel tinten lichtblauw, maar het contrast is bijzonder scherp en details zoals de huidtextuur, de details van de kleding (zoals het magnifieke kostuum van Sophie Marceau), de rijke natuurpracht van de Hooglanden én de bad hair day van Gibson en zijn halve smurfengezicht, ze komen er duidelijk geprononceerd uit. Het laatste beetje ruis is misschien niet uit de transfer verdwenen, maar het maakt van Braveheart alleszins een film die op Blu-raydisk dezelfde cinematische indruk nalaat als op het grote scherm. De DTS-HD MA 5.1-track, die op de Amerikaanse versie niet aanwezig is, doet de pleister van het plafond vallen qua de krachtigheid. De track laat qua subtiliteit weinig aan de verbeelding over, maar de vele veldslagen die William Wallace voert zijn werkelijk overdonderend. We worden ondergedompeld in een mix van verwilderde paarden, het rauwe schrapen van over elkaar wrijvende maliënkolders en de betere splut-geluiden als er iemand een lichaamsdeel verliest. Dit alles wordt overgoten met een zeer bombastische score van James Horner waarin de melige strijkorkesten en de doedelzakblazers over elkaar vallen. Het is zo'n beetje als een Mexicaans leger, iedereen maakt op zo'n ogenblik zo veel mogelijk geluid, maar de geluidstrack laat alles in detail horen en is als demonstratiemateriaal overdonderend. Tijdens de meer ingetogen momenten, zoals de geheime huwelijksceremonie van William en Murron, zijn details zoals de natuurlijke ambiance van de natuur duidelijk onderscheidbaar. Een geluidstrack die zowel qua kracht als subtiliteit wint, het is niet alle disks gegund.
EXTRA'S
De verzameling bonusmateriaal is véél rijker dan wat we op de bekaaide dvd aangeboden kregen. Behouden is de audiocommentaartrack van regisseur/hoofdrolspeler Mel Gibson, die eerder periodes van stilte afwisselt met échte anekdotes dan de track zomaar vol te lullen. De track is dus evenwichtig en de informatie die de man geeft bewijst dat Mel zijn huiswerk heeft gemaakt en als regisseur/acteur toch het merendeel van wat er in beeld te zien is, kan duiden. Ook op disk 1 vinden we een picture-in-picturetrack William Wallace's World, terug die u tijdens de film nog wat meer onderhoudt met making-of-materiaal. Op disk 2 beginnen de festiviteiten met Battlefields of the Scottish Rebellion, een interactieve gids waarmee je meer kan leren over de verschillende veldslagen (vier)die Wallace of de zijnen hebben gepleegd. We zien onder meer een computergegenereerde simulatie van de veldslagen. In Tales of William Wallace (30 min.) worden de feiten van de fictie gescheiden en krijgen we een historische documentaire over de overlevering omtrent William Wallace. De documentaire A Writer's Journey (22 min.) toont ons hoe scenarist Randall Wallace - geen familie van - het verhaal van zijn naamgenoot tot een filmscript heeft verwerkt en hoe hij heeft samengewerkt met Mel Gibson. In plaats van de documentaire Braveheart: A Look Back die op de Amerikaanse Sapphire-versie te vinden is, krijgen we de lichtjes aangepaste documentaire Albu Gu Brath! The Making of Braveheart van 50 minuten, onderverdeeld in Reviving a Genre (18 min.), The Heat of Battle (17 min.) en Worth the Fight (15 min.). Ik kan geen vergelijking maken met de Amerikaanse release, maar ik vermoed dat de twee overlappend zijn, maar snap niet waarom er een aparte montage moest worden gemaakt; ook de documentaire Smithfield: Medieval Killing Fields ontbreekt, alsook de twee trailers. Wij krijgen dan weer een 14-tal minuten archiefmateriaal, bestaande uit interviews met de voornaamste castleden minus Gibson zelf, zoals Catherine McCormack en Sophie Marceay. De disk sluit af met een
fotomontage (6 min.).
CONCLUSIE
Dit episch drama heeft zeker de merite de kijker drie uur lang te kunnen boeien en doordat het zowel romantiek, geweld als intrige biedt, is het een film die iedereen wel ergens zal boeien. Toch even een kanttekening bij het vele exuberante geweld maken. Voor de rest is deze classic op de mooist mogelijke manier gehercodeerd en op Blu-rayschijf gezet.
Studio:
Fox
Regie:
Mel Gibson
Met:
Mel Gibson, Sophie Marceau, Patrick McGoohan, Catherine McCormack
Beeldformaat:
2.35:1 HD
Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Frans DTS 5.1
Duits DTS 5.1
Ondertitels:
Nederlands, Engels, Frans, Duits, Deens, Fins, Noors, Zweeds
Extra's:
• Audiocommentaar van Mel Gibson
• Picture in Picture-track "William Wallace's World"
• Interactieve featurette "Battlefields of the Scottish rebellion"
• Documentaire "Tales of William Wallace"
• Documentaire "A writer's journey
• Documentaire "Alba gu brath! The making of Braveheart"
• Archival interviews with the cast of Braveheart
• Fotomontage