APOLLO 13 (BLU-RAY)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2010-07-04
FILM
"Waargebeurd verhaal" is een predicaat dat ik altijd associeer met stropige weekeindfilms op VRT, exponenten van Amerikaanse massaproductie, die meestal onder dwang zijn gekocht als onderdeel van een packagedeal (als ze een aantal blockbusters willen, moeten ze er een paar onverkoopbare vehikels bijnemen). Ik heb dan ook een beetje gemengde gevoelens over Apollo 13. Akkoord, een doordeweekse weekeindfilm is niet voorzien van de speciale effecten waar Ron Howard tijdens zijn regie kon over beschikken, noch over het acteertalent van Tom Hanks, Kevin Bacon, Bill Paxton of Gary Sinise. En Apollo 13 heeft, tien jaar na zijn oorspronkelijke release, nog altijd iets - al dan niet misplaatst - heroïsch. Inmiddels ligt het ruimteprogramma van de Verenigde Staten compleet op apegapen nadat de tweede Space Shuttle de lucht in ging - en dan niet op de manier zoals initieel gepland. Langs de andere kant ontsnapt Apollo 13 niet aan de massa's pathos die met dit soort films gewoonlijk gepaard gaan.
Tweevoudig Oscar-winnaar Tom Hanks (Philadelphia, Forrest Gump en recent voor de zoveelste keer samenwerkend met Ron Howard in Angels & Demons) kruipt in deze film in de huid van Jim Lovell, de vluchtleider van Apollo 13, de maanlander die in 1970 de derde bemande maanlanding zou realizeren. Toevallig heeft Al Shepard, de oorspronkelijk geplande vluchtleider, een oorontsteking en treedt de reserveploeg van Lovell op het laatste nippertje aan. Maar ook de reservecrew heeft al van voor de lancering een probleem: bemanningslid Ken Mattingly (Gary Sinise - Ransom, Mission To Mars, CSI New York) heeft mogelijk de mazelen en dergelijke risico's worden bij de NASA niet genomen voor een belangrijke ruimtevlucht. Hij wordt vervangen, wat de aanleiding is voor een persoonlijk conflict met Lovell, omdat zijn levensdroom niet in vervulling gaat. Lovell wordt op zijn reis vergezeld van Jack Swigert (Kevin Bacon - Wild Things, Hollow Man, Mystic River) en Fred Haise (Bill Paxton - Twister, Titanic). Uiteraard wordt er voor het uiteindelijk vertrek scherp gefocust op de heroische familiale huis-tuin-en-keukenperikelen waarmee de gezinnen, vooral dan dat van Lovell en zijn dochter-met-puberteitsproblemen, te kampen hebben en die het verhaal extra dimensie moeten geven. Op 11 april 1970 wordt Apollo 13 gelanceerd. Twee dagen later (de 13de!) gaat het goed mis: een technisch defect veroorzaakt een drukdaling in de cabine. De astronauten proberen zichzelf te redden en brengen de maancapsule in een baan rond de maan in de hoop dat die als gevolg van de zwaartekracht onder de juiste hoek in de dampkring zal terugvallen zonder dat ze eindigen als gerookte sardienen in blik. Op aarde verleent de gesjeesde Mattingly assistentie, want hij is de enige van het grondpersoneel die weet hoe de cabine vanbinnen functioneert - en zo wordt hij toch nog een beetje de held, het 'vierde bemanningslid'.
De gemengde gevoelens die de film bij mij opriepen naar aanleiding van de vorige releases van Apollo 13 zijn zeker nog niet helemaal verdwenen, maar de tijd is de film gunstig gezind en nu ik zoveel jaar na de dvd ook de Blu-ray bespreek, ga ik tegen mijn principes zondigen en de score inhoudelijk opkrikken. Ron Howard haalt weliswaar zijn Forrest Gump-trucje nog eens uit door vers geschoten footage te vermengen met archiefbeelden van onder meer John F. Kennedy en de toenmalige paus en die beelden op hun beurt met kunstmatig "oud" gemaakte videobeelden van onder meer Hanks in zijn rol als Lovell, wat in de film een bijzonder echt aandoende sfeer creëert. De special effects zijn iets subtieler dan het grove geweld waarmee Howard aantoont over een bijzonder goede budgetlobbyist te beschikken en waardoor hij een onophoudelijke stroom hardware op de kijker los kan laten en die voor de film (opnieuw) in elkaar is geknutseld. En dan hebben we het nog niet over wat het heeft gekost om de acteurs honderden parabolische vluchten te laten maken om de scènes in gewichtloze toestand te schieten. De portie (bij)geloof, gepresenteerd in de vorm van een onwaarschijnlijke reeks onfortuinlijke toevalligheden - gaande van de trouwring die in het afvoerputje valt tot vlucht nummer 13 die om 13u13 gelanceerd wordt en op de 13de april een ongeluk krijgt - evenals de iets te voorspelbare mise-en-scène van de familiesituatie van de Lovells, ze zijn er bij momenten te veel aan. Wél slaagt Howard erin om het zout eens extra diep in de wonde te strooien over de selectieve aandacht van de media voor dergelijke evenementen. Ondanks de ronkende verklaringen van Lovell dat ruimtereizen nog steeds geen routine zijn en het ook nooit zullen worden, is de media-aandacht voor de derde maanreis dusdanig verslapt dat geen enkel netwerk geïnteresseerd is in de belevenissen van de ruimtereizigers. Tot het drama zich voltrekt natuurlijk en de cameraploegen elkaar voor het huis van mevrouw Lovell verdringen.
BEELD EN GELUID
De vijftiende verjaardag was een met grote bombarie aangekondigde opknapbeurt waard. T.o.v. de Special Edition gaat de beeldkwaliteit er in elk geval al er een flink stuk op vooruit. Het detail blijft echter sporadisch problematisch: er zijn scènes waarin elk vochtdruppeltje aan de console van de maanlander zichbaar is en er zijn andere scènes waarin de knopjes en schakelaartjes van de bediening module meer op een amorfe massa lijken. Het claustrofobische zwartniveau in de diepte van de ruimte is in elk geval excellent en al wat er door de ruimte vliegt, contrasteert er netjes mee zonder overdrijving zoals in Armageddon wel eens het geval is. Daarnaast zijn er nog tal van beelden die Howard heel precies op materiaal uit de jaren 70 wilde doen lijken, conform de inhoud, en bijvoorbeeld de kostuums komen mooi gedetailleerd in beeld, waarbij ik in stilte hoop dat deze débardeurkes nooit meer in de mode komen. Voorts vallen de realistische huidtinten op, zowel bij de scènes op de grond op het moment dat er nog niets aan de hand is, als in de ruimte, waar Bill Paxtons personage ziek wordt en de rest op zijn minst lichtjes onder stress staat. Op een paar softere shots na een goede transfer dus.
Uit de DTS-HD Master Audio 5.1-track wordt het maximum gehaald, alhoewel niet elke scène zich daartoe leent. Het begin van de film bevat nogal veel dialogen, weliswaar perfect afgelijnd, maar de surroundkanalen en de subwoofer staan er een beetje voor spek en bonen bij. Dat verandert natuurlijk wanneer halverwege de film de training voorbij is en het trio met veel machtsvertoon in de ruimte wordt geschoten. Wanneer de stuwraketten in actie komen, krijg je misschien ook even de indruk dat je home theatre mee opstijgt. In de derde fase van de film is er veel aandacht voor de sfeer aan boord, waar iedereen besterft van de zenuwen en elk kraakje van het metaal onheilspellend klinkt alsof het schip alle ogenblikken aan stukken kan scheuren. Kortom, een zeer goed afgemixte en gevarieerde geluidstrack waarbij verschillende aspecten van meerkanaalsgeluid aan bod komen.
EXTRA'S
Op een trailer na dezelfde extra's als op de dvd is Universals handelsmerk geworden, aangevuld met wat nieuwe interactieve features die de nieuwe mogelijkheden van het medium uitspitten. Er zijn twee commentaartracks, eentje van regisseur Ron Howard en eentje van de echte Jim en Marilyn Lovell, waarin de film af en toe wordt gerelativeerd en ons duidt waar de film al dan niet een loopje neemt met de realiteit. De eerste van de twee tracks blijft, ondanks de occasionele stiltes die er vallen, de betere van de twee en hij verschaft je vooral een hoop backstagewetenswaardigheden. Dan zijn er nog 3 bijzonder goede documentaires die deze heruitgave beslist meerwaarde bieden. De eerste documentaire heet Lost moon: The triumph of Apollo 13 en duurt 58 minuten. Inhoudelijk is het een erg goed gestoffeerde making-of-documentaire, gefilmd in 1996, en beslist één van de betere in zijn soort. De documentaire wisselt interviews met de makers en de acteurs af met beelden van, randinformatie over en bijdragen door de betrokkenen bij het ruimtevaartprogramma van 1970.
Voor wie dit nog niet genoeg is, kunnen we de uitstekende documentaire Conquering space: The moon and beyond van 48 minuten aanbevelen. Deze documentaire staat eigenlijk los van de film en laat enkele experts aan het woord over de manier waarop de wapenwedloop tussen het Oostblok en de Westerse alliantie uiteindelijk uitmondde in een spelletje blufpoker op vlak van ruimtevaart. Centraal staat de vraag of het ethisch verantwoord is om mensenlevens te riskeren in de poging om de wetenschap te verruimen. Waar dit misschien waar was tegen de achtergrond van de Koude Oorlog - in elke oorlog vallen er tenslotte slachtoffers - en er regelmatig "ongelukjes" gebeurden zoals het roosteren van de bemanning van Apollo 1, is die vraag iets complexer geworden na de ongelukken met de ruimteveren Challenger en Columbia, waarbij respectievelijk bij opstijgen en landen alle inzittenden om het leven kwamen. De laatste documentaire, Lucky 13: The astronauts' story, overloopt met behulp van een fragment uit het NBC-programma Dateline gedurende een 12-tal minuten de feiten uit april 1970, zoals die in de film gebeuren, maar dan met de echte archiefbeelden. Via U-control heb je de keuze om andere historische gebeurtenissen uit 1970 op te roepen of om wat technische uitleg te krijgen over de technologie achter het Apollo-programma.
CONCLUSIE
Apollo 13 verdient ondanks zijn inhoudelijke gebreken, die echter in de loop der jaren minder storen, een ereplaats in elke collectie. Deze Blu-ray is met gemak de beste technische versie die u te pakken kan krijgen, zowel qua beeld als geluid. De extra's zijn niet talrijk, maar ze zijn ook geen lichtvoetige promo. Door toedoen van de U-Controlfeatures haalt deze disk de topstatus. Net.
Studio:
Universal
Regie:
Ron Howard
Met:
Tom Hanks, Kevin Bacon, Bill Paxton, Gary Sinise, Ed Harris, Kathleen Quinlan, Xander Berkeley
Beeldformaat:
2,35:1 HD
Geluid:
Engels DTS-HD MA 5.1
Frans DTS 5.1
Duits DTS 5.1
Japans DTS 5.1
Pools DTS 5.1
Portuguese DTS 5.1
Russisch DTS 5.1
Thais DTS 5.1
Ondertitels:
Nederlands, Engels, Frans, Duits, Kroatisch, Pools, Portugees, Turks, Russisch, Chinees, Japans, Koreaans, Thais
Extra's:
• Geanimeerde menu's
• Commentaartrack van Ron Howard
• Commentaartrack van Jim en Marilyn Lovell
• Documentaire: "The lost moon: The triumph of Apollo 13"
• Documentaire: "Conquering space: The moon & beyond"
• Documentaire: "Lucky 13: The astronaut's story"
• U-control